18 września '24
Czas czytania 8 minut
Autostrady w Polsce odgrywają kluczową rolę w transporcie drogowym, zwłaszcza dla samochodów ciężarowych. Część tras pozostaje płatna, podczas gdy niektóre odcinki zostały zwolnione z opłat. W większości przypadków ulga ta dotyczy jednak tylko określonych grup pojazdów.
W artykule omawiamy, które odcinki autostrad są płatne, a które bezpłatne oraz kto może skorzystać z darmowych przejazdów tymi trasami. Zestawienie to może być przydatne dla przewoźników do efektywnego planowania trasy oraz uniknięcia niepotrzebnych kosztów.
Poruszamy również temat elektronicznego systemu opłat za przemieszczanie się drogami transportu lądowego w Polsce, a także przedstawiamy urządzenia i aplikacje przydatne podczas użytkowania autostrad i dróg ekspresowych przez pojazdy o DMC powyżej 3,5 tony.
Jedną z najważniejszych kwestii w trakcie planowania transportu drogowego jest znalezienie odpowiedzi na pytanie „Ile będą kosztować przejazdy autostradami oraz innymi płatnymi odcinkami wybranych dróg?”.
Takie informacje są ważne dla wszystkich użytkowników autostrady, zarówno kierowców samochodów osobowych, jak i ciężarowych, przy czym kierowcy tych drugich muszą bardziej szczegółowo planować swoje trasy, tak by zminimalizować koszty wykonywanych transportów.
Opłaty za przejazd różnią się w zależności od rodzaju pojazdu. Samochody osobowe, motocykle i samochody ciężarowe o masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony są zwolnione ze wszystkich opłat za przejazd odcinkami zarządzanymi przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) oraz na autostradzie A1.
Jedynie odcinki zarządzane przez zewnętrznych operatorów, tzw. odcinki koncesyjne, są nadal płatne dla wszystkich użytkowników autostrady – bez względu na kategorię pojazdu. Wyjątek stanowi tu, wspomniana A1, której odcinek koncesyjny został zwolniony z opłat dla pojazdów osobowych i motocykli.
Samochody ciężarowe o DMC ponad 3,5 tony płacą za wszystkie autostrady oraz użytkowanie dróg ekspresowych, z kilkoma małymi wyjątkami.
Chcesz dowiedzieć się więcej o DMC i dopuszczalnych limitach? Przeczytaj: Dopuszczalna masa całkowita w transporcie – co musisz wiedzieć? >>>
Autostrady w Polsce, co do zasady, są płatne dla ciężarowych pojazdów o DMC powyżej 3,5 tony. Istnieją jednak pewne ich odcinki, za których użytkowanie nie pobiera się opłat od nikogo.
Autostrada A1, znana również jako „autostrada bursztynowa”, jest jednym z najważniejszych szlaków transportowych. Ten odcinek autostrady w Polsce przebiega od północy kraju aż do przejścia granicznego na południu. Ma 584 km długości.
Bezpłatny odcinek autostrady A1: Piotrków Trybunalski – Pyrzowice (do końca października 2024 r. – od 1 listopada 2024 r. będzie to odcinek płatny dla ciężarowych pojazdów o DMC powyżej 3,5 tony.)
Autostrada A2 to również jeden z kluczowych szlaków w transporcie międzynarodowym, ponieważ łączy Polskę z zachodnimi krajami Europy. Jedna część trasy zarządzana jest przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, zaś druga jest koncesjonowana. Całość ma obecnie ponad 500 km długości.
Bezpłatne odcinki autostrady A2
Jest to najdłuższa autostrada w Polsce, której trasa przebiega na południu kraju i prowadzi ze wschodu na zachód. Tak jak w przypadku autostrady A2, częściowo podlega GDDKiA, a częściowo jest koncesjonowana. Całość ma 672,8 km długości.
Istotnym elementem A4 jest Autostradowa Obwodnica Wrocławia. To jeden z najbardziej obciążonych ruchem odcinków autostrad w Polsce. Trasa ta, posiadająca wielopoziomowe skrzyżowania oraz trwale rozdzielone jednokierunkowe jezdnie, została tak zaprojektowana, by zapewniony był na niej płynny ruch pojazdów samochodowych, zarówno osobowych, jak i ciężarowych.
Na autostradzie A4 nie ma bezpłatnych odcinków – ani na drogach podlegających GDDKiA, ani na podlegających zewnętrznemu operatorowi.
Droga ta stanowi kontynuację niemieckiej autostrady o numerze A11. Ma 29,2 km długości.
Autostrada A6 nie posiada odcinków bezpłatnych dla samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony.
Autostradowa Obwodnica Wrocławia jest najkrótszą autostradą w Polsce. Ma 22,72 km długości.
Autostrada A8 nie posiada odcinków zwolnionych z opłat dla samochodów ciężarowych pow. 3,5 tony.
Przebiega od węzła Olszyna na granicy z Niemcami do węzła Krzyżowa, w którym styka się z autostradą A4. Ma 76,8 km długości.
Na autostradzie A18 nie ma odcinków bezpłatnych dla samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony.
Dla samochodów ciężarowych, które przewożą towary na duże odległości, przejazd autostradą ma ogromne znaczenie, ponieważ pozwala skrócić czas transportu.
Jak już wspomnieliśmy, auta ciężarowe (powyżej 3,5 tony) ponoszą opłaty za przejazdy za zdecydowanej większości dróg o statusie autostrady lub drogi ekspresowej w Polsce. Wyjątkiem są tylko niektóre odcinki autostrad, za których użytkowanie nie obciąża się kosztami nawet pojazdów o tak dużych gabarytach.
Wiedza o tym, które odcinki autostrad dla samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony są płatne, a które bezpłatne jest bardzo przydatna dla osób wyznaczających trasę dla danego zlecenia. Wykorzystując ją, można wyliczyć, wybór której trasy będzie korzystniejszy, biorąc pod uwagę zarówno kwestię czasu, jak i kosztów całkowitych za wykonywany przejazd.
Sposób dokonywania opłat za autostrady w Polsce przez samochody ciężarowe o DMC powyżej 3,5 t zależne jest od tego, kto zarządza danym odcinkiem określonej drogi krajowej.
Wypróbuj HOGS Maps przez 14 dni za darmo!
Za płatne odcinki autostrad podlegające Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) uiszcza się opłaty za pośrednictwem systemu e-TOLL, który rejestruje przejazd autostradą lub drogą ekspresową i automatycznie pobiera odpowiednie opłaty. Jest to spore ułatwienie dla kierowców, ponieważ prawie wszystkie autostrady w Polsce zarządzane są właśnie przez tę instytucję.
Niestety, sprawa jest bardziej skomplikowana w przypadku autostrad A1, A2 i A4. Każda z nich posiada część koncesjonowaną – za skorzystanie z niej trzeba przekazać opłatę do prywatnej instytucji, której podlega dany odcinek drogi. Na tego typu trasie nie funkcjonuje system e-TOLL.
Od 1 stycznia 2024 roku w Polsce pojazdy ciężarowe obowiązują nowe stawki opłat elektronicznych za korzystanie z płatnych odcinków dróg ekspresowych i autostrad. Zmiany te wprowadzono zgodnie z art. 13ha ust. 4a ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 645 ze zm.).
Opłaty są pobierane za pośrednictwem systemu e-TOLL i dotyczą głównie pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 tony.
Stawki opłat za przejazd drogami krajowymi, w tym autostradami klasy A i drogami ekspresowymi klasy S, są zróżnicowane w zależności od kategorii pojazdu, jego masy oraz norm emisji spalin (np. Euro 5, Euro 6, Euro VI). Pojazdy spełniające wyższe normy emisji (jak Euro VI) będą płaciły niższe opłaty w porównaniu do pojazdów o niższych normach (np. Euro 5 i niższe).
Na wysokość opłat za przejazdy samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony po autostradach wpływają następujące czynniki:
Nowe przepisy mają na celu promowanie wykorzystywania bardziej ekologicznych pojazdów poprzez oferowanie preferencyjnych stawek dla pojazdów spełniających wyższe normy ekologiczne.
Nowe stawki obowiązujące od 1 stycznia 2024 roku można obliczyć przy pomocy kalkulatorów dostępnych w systemie e-TOLL. Umożliwia to przewoźnikom łatwiejsze planowanie kosztów planowanego transportu.
Kalkulator trasy e-TOLL dostępny jest TUTAJ >>
Klasyfikator pojazdów dostępny jest TUTAJ >>
Opłaty, jakie muszą ponieść samochody ciężarowe o DMC powyżej 3,5 tony na odcinkach autostrad podlegających zewnętrznym operatorom, zależne są od instytucji, która zarządza danym odcinkiem autostrady.
Wysokość opłaty za przejazd koncesjonowanym odcinkiem A1 (Rusocin – Nowa Wieś) można obliczyć TUTAJ >>
Metody płatności:
Kalkulator opłat za przejazd koncesjonowanym odcinkiem A2 (Konin – Nowy Tomyśl – Świecko) można znaleźć TUTAJ >>
Metody płatności:
Opłatę za przejazd koncesjonowanym odcinkiem A4 (Katowice – Kraków) można sprawdzić TUTAJ >>
Metody płatności:
Obliczanie kosztów opłat drogowych w systemie HOGS Maps jest szybkie i intuicyjne dzięki zintegrowanemu systemowi automatycznego wytyczania tras oraz porównywania alternatywnych opcji.
Gdy użytkownik wyznacza trasę, system automatycznie nalicza opłaty drogowe dla różnych typów pojazdów, z uwzględnieniem wszystkich odcinków płatnych na wybranej trasie. Widoczne są one jako żółte znaczniki na mapie, wskazujące miejsca, w których zaczynają się płatne odcinki.
Co więcej, narzędzie daje możliwość wyboru najtańszej trasy, co pozwala użytkownikowi zoptymalizować koszty i zwiększyć rentowność. System automatycznie przelicza również opłaty drogowe oraz koszty paliwa na kilometr, co jest kluczowe dla przewoźników, którzy muszą precyzyjnie kontrolować swoje wydatki, aby maksymalizować zysk.
Znajomość dokładnych kosztów opłat drogowych jest niezwykle ważna w transporcie, ponieważ ma to bezpośredni wpływ na ostateczny koszt przewozu towarów oraz marżę firmy. Automatyzacja tego procesu oszczędza czas, eliminuje ryzyko błędów oraz pomaga przewoźnikom podejmować lepsze decyzje logistyczne w czasie rzeczywistym – pozwala bowiem „od ręki” ustalić np. ile kosztuje przejazd autostradą lub skorzystanie z określonych dróg ekspresowych podczas realizowanego transportu.
HOGS Toll Box to nowoczesne urządzenie zaprojektowane z myślą o automatyzacji płatności za przejazdy płatnymi drogami w Europie. Jest to uniwersalne narzędzie, które umożliwia opłacanie myta w wielu krajach, bez potrzeby posiadania oddzielnych urządzeń na każdą jurysdykcję. Co istotne, w Polsce obejmuje zarówno płatne odcinki autostrady podlegające pod system e-TOLL, jak i odcinki, za których użytkowanie płaci się zewnętrznym operatorom.
HOGS Toll Box zapewnia łatwe zarządzanie opłatami drogowymi dla flot ciężarowych pojazdów, co znacząco usprawnia proces rozliczania przejazdów na autostradach, mostach i w tunelach.
Urządzenie jest kompatybilne z systemami opłat drogowych w różnych krajach Europy, takich jak Polska, Niemcy, Francja, Hiszpania, Portugalia, Włochy oraz wiele innych. Dzięki temu HOGS Toll Box zapewnia wygodę i oszczędność czasu, eliminując potrzebę korzystania z wielu systemów opłat drogowych.
HOGS Toll Box to także rozwiązanie technologiczne, które automatycznie rejestruje przejazdy, co zmniejsza ryzyko błędów i nieopłaconych należności. Wszystkie transakcje można śledzić w czasie rzeczywistym za pomocą dedykowanej platformy HOGS, co zapewnia pełną kontrolę nad kosztami oraz przejrzystość danych związanych z opłatami drogowymi.
Urządzenie pokładowe OBU (On-Board Unit) to elektroniczne urządzenie montowane w pojazdach (z możliwością przenoszenia go), służące do automatycznego poboru opłat drogowych w systemach elektronicznego myta. OBU jest integralnym elementem systemów opłat drogowych, takich jak e-TOLL w Polsce czy Toll Collect w Niemczech, i umożliwia bezkontaktową rejestrację przejazdów na płatnych drogach, autostradach, mostach oraz tunelach.
Urządzenie działa w oparciu o technologie komunikacji satelitarnej (GPS) lub fale radiowe (DSRC), co pozwala na śledzenie pozycji pojazdu oraz automatyczne naliczanie opłat zgodnie z obowiązującymi stawkami w danym kraju.
OBU jest powszechnie używane w pojazdach ciężarowych, aby ułatwić rozliczanie przejazdów, eliminując konieczność ręcznego uiszczania opłat na bramkach czy w punktach poboru opłat.
Urządzenia te są szczególnie przydatne w międzynarodowym transporcie, gdzie przejazdy przez różne kraje wymagają opłacenia różnych systemów myta. Dzięki OBU opłaty są pobierane automatycznie, co usprawnia procesy logistyczne i eliminuje ryzyko opóźnień.
Zewnętrzny System Lokalizacyjny (ZSL) to urządzenie montowane na stałe w pojeździe, służące do monitorowania i przekazywania informacji o jego lokalizacji, zintegrowane z systemami poboru opłat drogowych, takimi jak e-TOLL w Polsce.
ZSL działa na bazie technologii GPS i jest używany głównie do przesyłania danych o położeniu pojazdu do centralnych systemów rozliczeniowych, które na tej podstawie naliczają odpowiednie opłaty za korzystanie z płatnych odcinków dróg.
W przypadku systemu e-TOLL, ZSL jest alternatywą dla urządzeń pokładowych OBU, umożliwiającą dokładne śledzenie ruchu pojazdów, głównie ciężarowych, na drogach płatnych. Urządzenie zbiera dane o położeniu pojazdu i przekazuje je do systemu operatora opłat drogowych, co pozwala na automatyczne naliczenie myta.
ZSL jest często wykorzystywany przez przedsiębiorstwa transportowe do zarządzania flotą pojazdów, ponieważ poza funkcją poboru opłat, umożliwia również monitorowanie pojazdów w czasie rzeczywistym. Zwiększa to efektywność operacyjną oraz kontrolę nad kosztami i trasami przejazdu.
Darmowa aplikacja e-TOLL PL to narzędzie udostępnione przez polskie Ministerstwo Finansów, które umożliwia uiszczanie opłat drogowych w ramach krajowego systemu e-TOLL. Aplikacja jest przeznaczona dla kierowców pojazdów, które podlegają opłatom za korzystanie w polskim ruchu drogowym z autostrad zarządzanych przez GDDKiA.
Dzięki aplikacji kierowcy mogą w łatwy sposób zarządzać płatnościami za przejazdy na autostradach bez konieczności instalowania dodatkowego urządzenia pokładowego (OBU) lub Zewnętrznego Systemu Lokalizacyjnego (ZSL).
Aplikacja e-TOLL PL jest dostępna na urządzenia mobilne z systemem Android i iOS, co umożliwia jej szerokie zastosowanie wśród kierowców pojazdów różnej kategorii.
W przypadku samochodów osobowych, samochodów ciężarowych o DMC do 3,5 tony oraz motocykli, przejazd większością autostrad jest zwolniony z opłat.
W ostatnim czasie wprowadzono kilka istotnych zmian związanych z poborem opłat za użytkowanie części dróg należących do sieci autostrad w Polsce. Znacząco wpłynęły na całkowity koszt przejazdu wieloma trasami, jednak tylko w przypadku niektórych pojazdów, nieprzekraczających 3,5 tony.
W lipcu 2023 roku zniesiono opłaty za dwa odcinki autostrad A2 i A4, którymi rozporządza Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (ich koncesjonowane odcinki, z pewnymi wyjątkami, nadal są płatne). Do końca 2024 roku bezpłatnymi przejazdami objęto również koncesjonowany odcinek autostrady A1 między Rusocinem a Nową Wsią.
Przejazd autostradą A1 w okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 roku jest bezpłatny dla pojazdów o dwóch osiach, nieposiadających podwójnych kół, nieciągnących przyczepy oraz motocykli.
Od lipca 2023 roku przejazdy przez A2 na odcinku Stryków – Konin, wcześniej płatnym, są zwolnione z opłat w przypadku samochodów osobowych o DMC max. 3,5 tony i motocykli. Teraz cała część A2, podlegająca GDDKiA, jest dla nich bezpłatna.
Na koncesjonowanym odcinku Świecko – Nowy Tomyśl – Konin bezpłatne są odcinki:
W lipcu 2023 r. zniesiono opłaty na odcinku Wrocław – Sośnica. Wcześniej przejazd tą częścią autostrady był płatny i wynosił 16,20 zł. Teraz cała część A4, podlegająca GDDKiA, jest bezpłatna dla samochodów osobowych o DMC max. 3,5 tony i motocykli.
Cała autostrada A6, biegnąca od Szczecina do granicy z Niemcami, jest bezpłatna dla samochodów osobowych i zespołów pojazdów o DMC max. 3,5 oraz także motocykli.
Autostradowa Obwodnica Wrocławia (A8) jest całkowicie bezpłatna dla samochodów osobowych i zespołów pojazdów o DMC max. 3,5 tony oraz motocykli.
Przejazd autostradą A18 jest bezpłatny dla samochodów osobowych i zespołów pojazdów o DMC max. 3,5 tony oraz motocykli.
Pomimo tego, że większość dróg w sieci autostrad w Polsce jest bezpłatna dla samochodów osobowych, aut ciężarowych do 3,5 tony i motocykli, istnieją odcinki koncesjonowane odcinki, na których opłaty wciąż obowiązują.
Na autostradzie A1 odcinek Rusocin – Nowa Wieś (liczący 152 kilometry) standardowo był płatny dla wszystkich.
Jednakże zgodnie z decyzją, jaką podjęło Ministerstwo Infrastruktury, od 1 stycznia do 31 grudnia 2024 roku opłaty są zawieszone dla pojazdów o dwóch osiach, bez podwójnych kół, nieciągnących przyczepy oraz motocykli. Kierowcy muszą pobrać bilet, ale nie ponoszą kosztów za przejazd.
Nie ma jeszcze oficjalnej decyzji czy opłaty zostaną zniesione na stałe.
Dla pojazdów o DMC do 3,5 tony i motocykli płatny jest odcinek A2 Konin – Nowy Tomyśl – Świecko (ok. 260 km), z wyłączeniem odcinków autostrady pomiędzy węzłami Poznań Wschód i Poznań Zachód oraz odcinków Konin Modła – Sługocin i Rzepin – Świecko.
Przejazd autostradą A4 na odcinku Kraków – Katowice wymaga uiszczenia opłat nawet przez pojazdy samochody osobowe i ciężarowe do 3,5 tony oraz motocykle.
AKTUALIZACJA: Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad ogłosiła, że nie przedłuży koncesji i przejmie zarządzanie odcinkami autostrad A2 i A4, którymi obecnie zarządzają zewnętrzni operatorzy. Nastąpi to jednak dopiero po wygaśnięciu obecnych umów:
Opracowanie optymalnej kombinacji płatnych i bezpłatnych tras dla planowanego przejazdu to jedna z najbardziej przydatnych umiejętności w branży logistycznej. Pomaga bowiem wybrać najlepszą możliwą opcję, biorąc pod uwagę całkowity koszt podróży oraz czas przewozu towarów drogami transportu lądowego.
Obecnie pewne autostrady w Polsce i ich odcinki są bezpłatne, jednak korzystają z tego przywileju głównie samochody osobowe, motocykle i pojazdy samochodowe ciężarowe do 3,5 tony. Reszta ciężkich pojazdów, o DMC powyżej 3,5 tony może cieszyć się tylko z kilku krótkich bezpłatnych odcinków arterii tej klasy.
Współczesne narzędzia, takie jak oferowane przez firmę HOGS, ułatwiają i skracają ten proces, tak by przewoźnicy mogli spędzać jak najmniej czasu na analizach związanych z kompleksowym przygotowaniem szczegółów dla danego zlecenia.
Umożliwiają m.in. sprawne wyliczenie ile kosztuje przejazd autostradą lub drogą ekspresową i proste uiszczenie za niego opłaty. Na polskich drogach jest to szczególnie przydatne, ponieważ nie trzeba przejmować się czy dany odcinek trasy podlega pod system e-TOLL, czy też odrębne systemy zewnętrznych operatorów.
Niektóre autostrady są bezpłatne tylko dla mniejszych pojazdów, czyli głównie samochodów osobowych, motocykli i samochodów ciężarowych do 3,5 tony, a inne dla wszystkich, w tym dla samochodów ciężarowych o DMC powyżej 3,5 tony.
Dla pojazdów do 3,5 tony bezpłatne są przejazdy na:
O tym, jakie odcinki w sieci autostrad są bezpłatne dla samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony można przeczytać w powyższym artykule.
Czy przejazd A2 jest płatny, czy nie, zależy od rodzaju pojazdu oraz odcinka autostrady A2, którym się porusza.
Dla pojazdów osobowych, motocykli i samochodów ciężarowych do 3,5 tony płatne odcinki autostrady to Konin – Nowy Tomyśl – Świecko (ok. 260 km), z wyłączeniem następujących odcinków: odcinek ograniczony węzłami Poznań Zachód – Poznań Wschód, Konin Modła – Sługocin i Rzepin – Świecko.
Dla samochodów ciężarowych powyżej 3,5 tony płatne są wszystkie odcinki tej autostrady w Polsce, poza następującymi trzema: Poznań Wschód – Poznań Zachód, Konin Modła – Sługocin i Rzepin – Świecko.
Aktualny plan budowy autostrad w Polsce wygląda następująco:
W ramach Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.) sieć autostrad ma zostać rozszerzona o nową autostradę A50, otaczającą Warszawę od południa.
Zaplanowana jest również budowa wielu dróg ekspresowych. Więcej informacji na temat aktualnego stanu budowy dróg w Polsce, wraz z przejrzystą wizualizacją na mapie, można znaleźć TUTAJ >>.