Karta kwalifikacji kierowcy – kto jej potrzebuje i jak ją wyrobić?

Każdy kierowca zawodowy, aby legalnie wykonywać swoją pracę, musi spełnić wiele wymogów formalnych określonych przepisami prawa. Należą do nich m.in. odbycie odpowiednich szkoleń, przejście koniecznych badań oraz wyrobienie dokumentów potwierdzających jego kwalifikacje. Jednym z kluczowych dokumentów w tej branży, niezbędnym dla tych kierowców zawodowych z zagranicy, którzy nie mogą otrzymać prawa jazdy z wpisem kodu 95, jest karta kwalifikacji kierowcy. To ona umożliwia im podjęcie pracy zarobkowej w roli kierowców ciężarówek lub autobusów w polskich firmach.

Chcesz dowiedzieć się, kto dokładnie potrzebuje karty kwalifikacji kierowcy oraz jak wygląda proces jej uzyskania? Odpowiedzi znajdziesz w naszym artykule.

Czym jest karta kwalifikacji kierowcy?

Karta kwalifikacji kierowcy została wprowadzona do obiegu, by ułatwić potwierdzenie kwalifikacji zawodowej zagranicznych kierowców, którzy nie mają możliwości uzyskania prawa jazdy z kodem 95.

W celu wykonywania pracy jako zawodowy kierowca w Polsce, należy uzyskać specjalny wpis z kodem 95 w prawie jazdy. Potwierdza on posiadanie kwalifikacji kierowcy oraz brak przeciwwskazań psychologicznych i zdrowotnych do podjęcia pracy w takim charakterze. Niestety, osoby legitymujące się prawem jazdy wydanym poza Unią Europejską (UE) i Europejskim Obszarem Gospodarczym (EOG) nie mogą uzyskać kodu 95 w swoim dokumencie. To właśnie z myślą o nich powstała karta kwalifikacji kierowcy.

Karta potwierdza u takich kierowców posiadanie odpowiednich kwalifikacji do prowadzenia pojazdów ciężarowych lub autobusów. Zasady dotyczące jej wydawania zostały określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 4 kwietnia 2022 r. w sprawie wydawania karty kwalifikacji kierowcy.

Warto zaznaczyć, że karta kwalifikacji kierowcy jest często mylona z kartą kierowcy, jednak to dwa zupełnie różne dokumenty. Karta kierowcy służy do obsługi tachografu cyfrowego – zapisywane są na niej dane dotyczące czasu pracy i odpoczynków osoby prowadzącej pojazd wyposażony w takie urządzenie.

Więcej o karcie kierowcy dowiesz się z artykułu: Karta kierowcy i jej znaczenie w transporcie drogowym >>>

Kto musi wyrobić kartę kwalifikacji kierowcy

Nie każdy zawodowy kierowca pochodzący z zagranicy musi wyrobić kartę kwalifikacji kierowcy. W praktyce obowiązek ten dotyczy osób, które posługują się kilkoma konkretnymi kategoriami prawa jazdy oraz nie pochodzą z żadnego z krajów UE ani EOG.

Kartę kwalifikacji kierowcy musi posiadać osoba, która spełnia wszystkie poniższe wymogi:

• Legitymuje się zagranicznym prawem jazdy przynajmniej jednej z następujących kategorii: C, C+E, D lub D+E.
• Jest kierowcą zawodowym wykonującym przewozy krajowe lub międzynarodowe osób bądź towarów, wymagające posiadania kwalifikacji zawodowej.
• Jest lub zamierza być zatrudniony u polskiego przewoźnika.
• Nie ma możliwości uzyskania wpisu z kodem 95 w swoim krajowym prawie jazdy.

Jak uzyskać kartę kwalifikacji kierowcy?

Wydanie karty kwalifikacji kierowcy wiąże się z koniecznością złożenia wniosku do odpowiedniego urzędu lub online. Należy dostarczyć z nim również szereg wymaganych dokumentów.

Szkolenia wstępne i okresowe

Osoby wyrabiające kartę kwalifikacji kierowcy, które nie posiadają ważnego świadectwa kwalifikacji zawodowej (lub kończy się jego ważność) najczęściej muszą ukończyć odpowiednie szkolenie kwalifikacyjne. W zależności od indywidualnej sytuacji kierowcy, może to być:

• kurs kwalifikacji wstępnej – dla kierowców po raz pierwszy wyrabiających kwalifikacje,
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej,
• kurs kwalifikacji wstępnej przyspieszonej,
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej,
• szkolenie okresowe – dla kierowców, którzy już posiadają odpowiednie kwalifikacje, ale muszą je potwierdzić obowiązkowym, okresowym szkoleniem.

Żeby móc ukończyć odpowiednie szkolenie, należy posiadać profil kierowcy zawodowego (PKZ), który utworzony zostaje po złożeniu wniosku o wydanie karty kwalifikacji kierowcy.

Wypróbuj HOGS Maps przez 14 dni za darmo!

Wniosek i wymagane dokumenty

W celu uzyskania karty kwalifikacji kierowcy należy złożyć odpowiedni wniosek oraz komplet dokumentów w starostwie powiatowym lub urzędzie miasta na prawach powiatu, właściwym dla miejsca swojego zamieszkania. Istnieje też możliwość zrobienia tego online.

W ramach wymaganych dokumentów, wg obowiązującego rozporządzenia, należy przygotować:

• wypełniony wniosek o wydanie karty,
• dokument, który pozwala na potwierdzenie tożsamości osoby składającej wniosek,
• kopię orzeczenia lekarskiego, w którym stwierdzony został brak jakichkolwiek przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy (chyba że aktach ewidencyjnych kierowcy znajduje się kopia aktualnego orzeczenia),
• kopię otrzymanego orzeczenia psychologicznego, w którym stwierdzony został brak przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy (chyba że aktach ewidencyjnych kierowcy znajduje się kopia aktualnego orzeczenia),
• w przypadku ubiegania się o założenie profilu kierowcy zawodowego (PKZ) koniecznego do uzyskania kwalifikacji wstępnej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej, kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyśpieszonej albo kwalifikacji wstępnej przyśpieszonej: oświadczenie ws. spełnienia warunku wymaganego w art. 39b ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (o tym, że nie jest się obywatelem UE, ale zamierza się wykonywać przewozy dla firmy mającej siedzibę w Polsce),
• w przypadku ubiegania się o założenie profilu kierowcy zawodowego (PKZ) koniecznego do ukończenia szkolenia okresowego: oświadczenie ws. spełnienia warunku określonego w art. 39d ust. 1 pkt 3 tej samej ustawy (o tym, że wykonuje się już pracę dla takiego podmiotu),
• w przypadku ubiegania się o uzyskanie profilu kierowcy zawodowego (PKZ), koniecznego do uzyskania kwalifikacji wstępnej uzupełniającej bądź kwalifikacji uzupełniającej przyspieszonej: kopię świadectwa kwalifikacji zawodowej , które potwierdza uzyskanie kwalifikacji wstępnej lub wstępnej przyspieszonej (chyba że jest już w aktach kierowcy), jeśli wydane było w jednym z następujących krajów:
  • państwie członkowskim Unii Europejskiej (dalej: państwie UE),
  • kraju należącym do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (dalej: Norwegii, Islandii lub Liechtensteinie),
  • Konfederacji Szwajcarskiej (dalej: Szwajcarii),
  • Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej (dalej: Wielkiej Brytanii).
• w przypadku ubiegania się o uzyskanie profilu kierowcy zawodowego (PKZ), koniecznego do wykonania szkolenia okresowego: kopię posiadanego już świadectwa kwalifikacji zawodowej, które potwierdza uzyskanie kwalifikacji wstępnej, wstępnej przyspieszonej, wstępnej uzupełniającej lub wstępnej uzupełniającej przyspieszonej (chyba że jest już w aktach kierowcy), jeśli wydane było w państwie UE, Norwegii, Islandii, Liechtensteinie, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii. Nie dotyczy to sytuacji, gdy kierowca posiada prawo jazdy kategorii D1, D1+E, D i D+E, wydane do dnia 10.09.2008 r. lub kategorii C1, C1+E, C lub C+E, wydane do 10.09.2009 roku.
• kopię prawa jazdy z kodem 95 lub karty kwalifikacji kierowcy, wydanej przez państwo UE, Norwegię, Islandię, Liechtenstein, Szwajcarię lub Wielką Brytanię – w sytuacji gdy kierowca nie posiada odpowiedniego świadectwa kwalifikacji zawodowej i zamierza założyć profil kierowcy zawodowego (PKZ) potrzebny, by:
  • uzyskać kwalifikację wstępną uzupełniającą lub wstępną uzupełniającą przyspieszoną
  • lub ukończyć szkolenie okresowe – gdy posiada prawo jazdy kategorii D1, D1+E, D, lub D+E wydane po 10.09.2008 r. bądź kategorii C1, C1+E, C lub C+E wydane po 10.09.2009 r.,
• zdjęcie w kolorze, wykonane maksymalnie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku, o wymiarach 35 x 45 mm – dokładne wytyczne dotyczące fotografii znajdują się w § 5. ust. 1 pkt 9 Rozporządzenia,
• kopię aktualnego prawa jazdy i jego tłumaczenie na j. polski (poświadczone przez tłumacza przysięgłego lub konsula RP), chyba że nie jest zgodne ze wzorem Konwencji i ruchu drogowym, podpisanej w 1949 r. w Genewie – wtedy kopię międzynarodowego i krajowego prawa jazdy. Tłumaczenie nie jest wymagane, gdy prawo jazdy zostało wydane w państwie UE, Norwegii, Islandii, Liechtensteinie, Szwajcarii lub Wielkiej Brytanii,
• potwierdzenie dokonania obowiązkowej opłaty,
• wzór podpisu, zamieszczonego na wniosku.

Co istotne, podczas wizyty w urzędzie warto mieć ze sobą oryginały dokumentów do wglądu. Starosta powiatowy potwierdza prawdziwość danych z przedłożonego świadectwa kwalifikacji zawodowej, prawa jazdy z wpisem kodu 95 lub karty kwalifikacji kierowcy w państwie wydania dokumentu.

W ciągu 2 dni od złożenia wniosku kierowca uzyskuje elektroniczny profil kierowcy zawodowego (PKZ), potrzebny do odbycia obowiązującego go szkolenia. PKZ zostaje przekazany odpowiedniemu ośrodkowi szkolenia bądź innym placówkom – dzieje się tak po udostępnieniu przez kierowcę numeru identyfikującego PKZ w wybranej przez niego instytucji. Po ukończeniu szkolenia, na podstawie informacji przesłanej z ośrodka szkoleniowego, wydana zostaje karta kwalifikacji kierowcy.

Złożenie wniosku przez internet

W większości przypadków wniosek można złożyć również online, poprzez Elektroniczną Skrzynkę Podawczą serwisu Pojazd i Kierowca, prowadzonego przez PWPW. Trzeba jednak sprawdzić, czy starostwo powiatowe właściwe dla miejsca zamieszkania kierowcy jest wpisane na listę urzędów korzystających z systemu. Warunkiem skorzystania z tej opcji jest posiadanie Profilu Zaufanego lub podpisu kwalifikowanego.

Jak długo czeka się na wydanie karty kwalifikacji kierowcy?

Na otrzymanie karty, wydawanej przez Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych, czeka się do około miesiąca. Jest to jednak zależne od indywidualnej sytuacji w danym urzędzie. Trzeba również liczyć się z ograniczoną dostępnością terminów badań i szkoleń, dlatego warto zaplanować wyrobienie dokumentu z odpowiednim wyprzedzeniem.

Ile kosztuje karta kwalifikacji kierowcy

Za samo wydanie karty należy uiścić opłatę w wysokości 150,00 złotych. Jednakże całkowity koszt jej wyrobienia będzie dodatkowo zależał od ceny odbywanego przez kierowcę obowiązkowego szkolenia. W celu jego oszacowania należy sprawdzić indywidualne oferty dostępnych ośrodków szkoleń.

Ważność karty i jej przedłużenie

Karta kwalifikacji kierowcy jest ważna przez 5 lat od dnia jej wydania. Po upływie tego czasu konieczne jest wyrobienie nowej karty, które wiąże się z ukończeniem obowiązkowego szkolenia okresowego oraz ponownym przejściem badań lekarskich oraz psychologicznych, chyba że w aktach wnioskującego znajdują się aktualne orzeczenia, stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania zawodu kierowcy.

Istnieje jednak wyjątek od zasady 5-letniej ważności karty. Jeżeli wydana została na podstawie świadectwa kwalifikacji lub orzeczeń, które były wciąż aktualne w momencie składania wniosku (czyli nie były od nowa wyrabiane), termin ważności karty upłynie w dniu końca ważności któregokolwiek z nich.

Konsekwencje nieposiadania karty kwalifikacji kierowcy

Dla wielu zagranicznych kierowców, pracujących w polskich firmach transportowych, posiadanie karty kwalifikacji kierowcy jest równie ważne jak prawo jazdy. W związku z tym jej niewyrobienie może oznaczać dla nich poważne problemy.

Brak karty skutkuje przede wszystkim:

• karami finansowymi – w wysokości nawet kilku tysięcy złotych dla pracownika i pracodawcy,
• brakiem możliwości wykonywania przewozów w firmie transportowej posiadającej siedzibę w Polsce.

Podsumowanie

Karta kwalifikacji kierowcy to jeden z najważniejszych dokumentów dla osób, które nie mogą uzyskać wpisu z kodem 95 w swoim krajowym prawie jazdy, jednak chcą pracować jako kierowcy zawodowi u polskich przewoźników. Taka sytuacja dotyczy obywateli państw spoza Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Aby uzyskać kartę, należy spełnić szereg formalności, w tym ukończyć wymagane szkolenie oraz przejść badania lekarskie i psychologiczne. Następnie należy złożyć wniosek o jej wydanie wraz z kompletem wymaganych dokumentów. Bardzo ważne jest terminowe odnawianie karty przed końcem jej ważności. „Zapominalskich” mogą bowiem czekać poważne kary finansowe, a nawet utrata możliwości wykonywania zawodu w polskiej firmie.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak często trzeba odnawiać kartę kwalifikacji kierowcy?

Kartę kwalifikacji kierowcy należy odnawiać co 5 lat, licząc od dnia jej wydania. Jeśli jednak została wydana na podstawie orzeczenia lekarskiego, psychologicznego lub świadectwa kwalifikacji zawodowej z krótszym terminem ważności, nową kartę trzeba wyrobić przed upływem tego terminu. Ważność karty można sprawdzić na jej awersie.

Jakie są rodzaje szkoleń wymaganych do wydania karty kwalifikacji kierowcy?

Istnieje kilka różnych rodzajów szkoleń kwalifikacyjnych wymaganych od osób, które pracują zawodowo na stanowisku kierowcy. Są to:

• kurs kwalifikacji wstępnej,
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej,
• kurs kwalifikacji wstępnej przyspieszonej,
• kurs kwalifikacji wstępnej uzupełniającej przyspieszonej,
• szkolenie okresowe.

To, które szkolenie jest wymagane od kierowcy, zależy od jego indywidualnej sytuacji, m.in. od tego, czy przystępuje do szkolenia po raz pierwszy, czy też wykonuje je w ramach odnowienia potwierdzenia kwalifikacji, wymaganego co 5 lat.