Kody HS (HS Codes) – do czego służą w eksporcie i imporcie?

W globalnym handlu każdy produkt ma swój unikalny identyfikator – kod HS (HS code). To właśnie on pozwala służbom celnym na całym świecie rozpoznać towar, naliczyć opłaty i sprawdzić wymogi regulacyjne. Dla firm z branży TSL poprawne użycie kodów HS to fundament sprawnych odpraw i przewidywalnych kosztów, zarówno przy eksporcie, jak i imporcie. System ten, nadzorowany przez Światową Organizację Celną, działa jak uniwersalny język klasyfikacji towarów.

W tym artykule wyjaśniamy, czym jest kod HS, jak wygląda jego struktura, jak znaleźć odpowiedni kod dla danego produktu i jakie ryzyko niesie błędna klasyfikacja towaru.

Czym jest HS Code (kod HS)?

Kod HS to międzynarodowy, sześciocyfrowy system oznaczania i kodowania towarów, który – pod egidą Światowej Organizacji Celnej (WCO) – ujednolica klasyfikację produktów w handlu międzynarodowym. Dzięki niemu urzędy celne na całym świecie identyfikują importowane i eksportowane towary według tych samych zasad.

Pełna nazwa systemu to Zharmonizowany System Oznaczania i Kodowania Towarów (ang. Harmonized Commodity Description and Coding System, znany także jako Harmonized System, czyli System Zharmonizowany). Jest to wspólny język biznesu i administracji: porządkuje nazwy produktów, wspiera klasyfikację towarów eksportowanych, ułatwia identyfikację importowanych towarów i stanowi podstawę do naliczania ceł oraz podatków. W praktyce kody HS są wymagane na dokumentach handlowych i celnych – bez nich proces odprawy przesyłki międzynarodowej nie mógłby się odbyć.

Zrozumienie, jak działa ten system w praktyce, wymaga poznania jego budowy – hierarchicznej struktury prowadzącej od ogólnych grup towarów do precyzyjnych podpozycji.

Struktura kodu HS

Kod HS ma sześciocyfrową strukturę, która prowadzi od ogólnej kategorii do szczegółowego opisu danego produktu, tworząc dla niego precyzyjny, globalny „adres”. System obejmuje 21 sekcji i 99 działów, co pozwala uporządkować niemal każdy towar znajdujący się w obrocie w handlu międzynarodowym.

Każdy kod składa się z trzech elementów:

• Pierwsze dwie cyfry – oznaczają dział w danej sekcji, czyli główną kategorię towarów. Przykład: 61 = odzież i dodatki odzieżowe z dzianin.
• Środkowe dwie cyfry – wskazują pozycję taryfową w obrębie działu, np. 09 = koszulki T-shirt i pozostałe podkoszulki dziane.
• Ostatnie dwie cyfry – określają podpozycję, czyli najbardziej szczegółowy opis produktu, np. 10 = wykonane z bawełny.

Podsumowując przykład, 610910 oznacza T-shirty z dzianiny bawełnianej. Ten sam kod HS obowiązuje w dokumentach celnych na całym świecie, niezależnie od kraju eksportu czy importu. W zależności od lokalnych przepisów, bywa jednak poszerzany o dodatkowe cyfry – np. w Unii Europejskiej i USA.

Kod HS a kody CN, TARIC i HTS

HS Code to międzynarodowa baza klasyfikacji towarów, na której opierają się lokalne systemy taryfowe, takie jak CN i TARIC w Unii Europejskiej oraz HTS w Stanach Zjednoczonych. Dzięki temu każdy kraj lub region może dodać własne rozszerzenia do wspólnych pierwszych sześciu cyfr kodu HS, by dopasować klasyfikację do swoich regulacji celnych i podatkowych.

• CN (Combined Nomenclature, Nomenklatura Scalona) – to kod w ramach unijnego systemu nomenklatury scalonej, składający się z 8 cyfr. Pierwsze sześć cyfr to kod HS, a dwie kolejne uszczegóławiają klasyfikację w ramach unijnego systemu taryfowego. CN jest podstawą naliczania ceł i podatków w UE.
• TARIC (TARif Intégré Communautaire, Zintegrowana Taryfa Wspólnot Europejskich) – to rozwinięcie kodu CN do 10 lub 11 cyfr. Uwzględnia szczególne środki ochronne, cła antydumpingowe, kontyngenty czy ograniczenia importowe. To właśnie kod TARIC stosuje się w zgłoszeniach celnych w UE.
• HTS (Harmonized Tariff Schedule, Zharmonizowana Taryfa Celna) – to kod w ramach amerykańskiego systemu taryfowego, który podobnie jak CN bazuje na kodach HS. Składa się z 8 lub 10 cyfr: pierwsze sześć to HS, a kolejne doprecyzowują produkt pod kątem ceł USA.

Kod HS tworzy więc wspólną międzynarodową podstawę, a CN, TARIC i HTS to rozszerzenia dostosowane do przepisów danego regionu.

Może zainteresuje Cię również: Transport ponadgabarytowy – zasady i formalności >>>

Jakie znaczenie mają kody HS w handlu międzynarodowym?

Kody HS są podstawą handlu międzynarodowego, ponieważ decydują o klasyfikacji towarów, naliczaniu opłat celnych i sprawności odpraw. Bez nich nie byłoby możliwe przewidywalne planowanie eksportu ani importu.

Rola kodów HS w handlu międzynarodowym obejmuje kilka kluczowych obszarów:

• Klasyfikacja towarów importowanych i eksportowanych
  Kody HS porządkują każdy produkt w ramach określonej kategorii. Pozwala to uniknąć chaosu i nieporozumień w klasyfikacji towarów.
• Obliczanie ceł, VAT i akcyzy
  Każdy HS Code ma przypisaną stawkę celną. Oznacza to, że od ustalenia prawidłowego kodu zależy wysokość cła, podatku VAT czy akcyzy. Dla firm to podstawa kalkulacji kosztów, marży i opłacalności transakcji. Błąd w klasyfikacji oznacza ryzyko dopłaty, nadpłaty lub kary.
• Dokumentacja i odprawy celne
  Bez kodu HS nie da się przejść odprawy towarów. Pojawia się w fakturach handlowych, deklaracjach SAD, świadectwach pochodzenia i dokumentach kurierskich. Właściwe użycie kodu ułatwia oznaczanie i kodowanie towarów w dokumentacji i przyspiesza kontrolę.
• Analiza statystyk handlu międzynarodowego i polityka celna
  Dzięki kodom HS państwa i organizacje międzynarodowe gromadzą dane o obrotach towarowych. Takie globalne statystyki pomagają w tworzeniu polityki celnej, negocjowaniu umów handlowych i wprowadzaniu potrzebnych ograniczeń.

Kody HS to nie tylko formalność, ale realny czynnik wpływający na koszty, czas dostawy i bezpieczeństwo transakcji w handlu międzynarodowym.

Jak znaleźć kod HS?

W celu prawidłowego przypisania kodu HS do danego produktu można skorzystać z baz oficjalnych portali internetowych lub zasięgnąć wsparcia ekspertów celnych.

Oficjalne bazy i wyszukiwarki

Najprostszym sposobem na sprawdzenie kodu HS towaru jest skorzystanie z oficjalnych wyszukiwarek celnych.

Do najważniejszych narzędzi ułatwiających znalezienie odpowiedniego kodu HS należą:

• ISZTAR – polski Informacyjny System Zintegrowanej Taryfy Celnej łączący dane krajowe i ogólnounijne. Więcej o systemie ISZTAR >>>
• TARIC – Zintegrowana Taryfa Wspólnot Europejskich, unijny system zawierający kody CN wraz z dodatkowymi podziałami stosowanymi w UE. Dzięki niemu można szybko sprawdzić stawki celne, preferencje taryfowe czy ograniczenia obowiązujące dla konkretnego towaru na rynku unijnym.
• Access2Markets – portal Komisji Europejskiej ułatwiający przedsiębiorcom dostęp do danych o handlu, w tym informacje o kodach HS.
• WCO – oficjalna baza Światowej Organizacji Celnej, udostępniająca pełny wykaz sekcji i działów kodów HS.

Podczas określania kodu HS warto dokonać dokładnej analizy cech towaru, która może pomóc w odnalezieniu danej kategorii produktów.

➡ Wypróbuj HOGS Maps przez 14 dni za darmo i zacznij oszczędzać już dziś!

Konsultacje z ekspertami, kontrahentem oraz WIT

W przypadku wątpliwości dobrze jest sięgnąć po wiedzę praktyków – agentów celnych, spedytorów lub samego kontrahenta:

• Często to właśnie kontrahent podaje właściwy kod HS lub jego rozszerzenie, ponieważ zna wymogi rynku docelowego. Należy jednak każdorazowo upewnić się, czy wskazany przez kontrahenta kod pokrywa się z rzeczywistą klasyfikacją produktu.
• W Unii Europejskiej można wystąpić o Wiążącą Informację Taryfową (WIT) – to oficjalna decyzja przypisująca kod do towaru, obowiązująca we wszystkich państwach członkowskich.
• Profesjonalny spedytor również pomoże w optymalizacji oznaczania i kodowania towarów, np. dobierając kod w taki sposób, by uniknąć dodatkowych ograniczeń i kosztów.

Prawidłowe użycie kodów HS daje pewność w odprawach, zmniejsza ryzyko błędów i wzmacnia wizerunek firmy jako rzetelnego partnera w handlu międzynarodowym.

Pełna lista sekcji kodów HS

System kodów HS dzieli wszystkie towary na 21 sekcji, co pozwala szczegółowo uporządkować produkty w handlu międzynarodowym.

Sekcja I	Zwierzęta żywe i produkty pochodzenia zwierzęcego
Sekcja II	Produkty pochodzenia roślinnego
Sekcja III	Tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego lub mikrobiologicznego oraz produkty ich rozkładu; gotowe tłuszcze jadalne; woski pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego
Sekcja IV	Gotowe artykuły spożywcze; napoje bezalkoholowe, alkoholowe i ocet; tytoń i przemysłowe namiastki tytoniu; produkty, nawet zawierające nikotynę, przeznaczone do wdychania bez spalania; pozostałe wyroby zawierające nikotynę przeznaczone do wprowadzania nikotyny do ciała ludzkiego
Sekcja V	Produkty mineralne
Sekcja VI	Produkty przemysłu chemicznego i przemysłów pokrewnych
Sekcja VII	Tworzywa sztuczne i artykuły z nich; kauczuk i artykuły z kauczuku
Sekcja VIII	Skóry i skórki surowe, skóry wyprawione, skóry futerkowe i artykuły z nich; wyroby siodlarskie i rymarskie; artykuły podróżne, torebki i podobne pojemniki; artykuły z jelit zwierzęcych (innych niż z jelit jedwabników)
Sekcja IX	Drewno i artykuły z drewna; węgiel drzewny; korek i artykuły z korka; wyroby ze słomy, z esparto lub pozostałych materiałów do wyplatania; wyroby koszykarskie i wyroby z wikliny
Sekcja X	Masa włóknista z drewna lub z pozostałego włóknistego materiału celulozowego; papier lub tektura z odzysku (makulatura i odpady); papier lub tektura oraz artykuły z nich
Sekcja XI	Materiały i artykuły włókiennicze
Sekcja XII	Obuwie, nakrycia głowy, parasole, parasole przeciwsłoneczne, laski, stołki myśliwskie, bicze, szpicruty i ich części; pióra preparowane i artykuły z nich; kwiaty sztuczne; artykuły z włosów ludzkich
Sekcja XIII	Artykuły z kamienia, gipsu, cementu, azbestu, miki i podobnych materiałów; wyroby ceramiczne; szkło i wyroby ze szkła
Sekcja XIV	Perły naturalne lub hodowlane, kamienie szlachetne lub półszlachetne, metale szlachetne, metale platerowane metalem szlachetnym i artykuły z nich; sztuczna biżuteria; monety
Sekcja XV	Metale nieszlachetne i artykuły z metali nieszlachetnych
Sekcja XVI	Maszyny i urządzenia mechaniczne; sprzęt elektryczny; ich części; urządzenia do rejestracji i odtwarzania dźwięku, urządzenia telewizyjne do rejestracji i odtwarzania obrazu i dźwięku oraz części i wyposażenie dodatkowe do tych artykułów
Sekcja XVII	Pojazdy, statki powietrzne, jednostki pływające oraz współdziałające urządzenia transportowe
Sekcja XVIII	Przyrządy i aparatura, optyczne, fotograficzne, kinematograficzne, pomiarowe, kontrolne, precyzyjne, medyczne lub chirurgiczne; zegary i zegarki; instrumenty muzyczne; ich części i akcesoria
Sekcja XIX	Broń i amunicja; ich części i akcesoria
Sekcja XX	Artykuły przemysłowe różne
Sekcja XXI	Dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki

Źródło: ISZTAR.

Konsekwencje błędnej klasyfikacji towarów

Błędne przypisanie kodu HS skutkuje opóźnieniami, dodatkowymi kosztami i ryzykiem otrzymania sankcji. Właśnie dlatego poprawne stosowanie systemu oznaczania i kodowania towarów jest jednym z podstawowych obowiązków każdego eksportera i importera.

W praktyce najczęściej spotykane konsekwencje błędnej klasyfikacji towarów to:

• Opóźnienia w transporcie i odprawach celnych
  Zastosowanie nieprawidłowych kodów HS sprawia, że urzędnicy muszą ponownie weryfikować dokumentację. To oznacza kontrole, wyjaśnienia i zatrzymanie przesyłki. W efekcie eksport lub import towarów zostaje opóźniony, a klient czeka dłużej.
• Ryzyko błędnego naliczenia ceł i podatków
  Każdy kod HS jest powiązany z konkretną stawką w ramach zharmonizowanej taryfy celnej. Zły wybór może generować nadpłatę lub niedopłatę.
• Kary i sankcje
  Regularne błędy w klasyfikacji towarów mogą zostać uznane za świadomą próbę obejścia prawa. Organy celne nakładają wtedy kary, a w skrajnych przypadkach towar zostaje cofnięty lub skonfiskowany.
• Problemy z dokumentacją i zgodnością z regulacjami
  Pomyłka w kodzie HS wiąże się z koniecznością ponownego przygotowania faktur, deklaracji SAD czy świadectw pochodzenia. Utrudnia to klasyfikację produktów i zwiększa koszty administracyjne. Dla wrażliwych towarów może również oznaczać powstanie wymogu dostarczenia dodatkowych certyfikatów i wydłużenie się procedur.
• Wpływ na relacje biznesowe
  Nieprzewidziane dopłaty lub zwroty przesyłek oddziałują bezpośrednio na klienta. Dla firmy, która realizując zlecenie, źle przypisała kod oznacza to nie tylko stratę finansową, ale i reputacyjną w oczach kontrahentów.

Błędny kod HS to jak podanie złego adresu przy wysyłce – przesyłka może nawet dotrze do kraju docelowego, ale zanim trafi do odbiorcy, pojawią się opóźnienia i dodatkowe koszty. W ostateczności może też zostać dokonany zwrot towaru.

Podsumowanie

Kody HS (HS Codes) to kody w ramach uniwersalnego systemu, który umożliwia jednolitą klasyfikację towarów, obliczanie ceł i podatków oraz sprawne przeprowadzanie odpraw celnych w handlu międzynarodowym. Dzięki ich zastosowaniu przedsiębiorcy mogą w uproszczony sposób przewidywać obowiązkowe koszty, unikać opóźnień i spełniać wymagania regulacyjne w każdym kraju. Dla eksporterów i importerów poprawne używanie kodów HS to nie tylko obowiązek, ale też część budowania zaufania wśród klientów.

Warto pamiętać, że kody HS są też podstawą wielu lokalnych rozszerzeń kodów celnych, takich jak CN i TARIC w Unii Europejskiej czy HTS w USA, które doprecyzowują klasyfikację towarów na potrzeby poszczególnych rynków.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Co oznacza kod HS (HS Code)?

Kod HS to międzynarodowy numer identyfikacyjny towaru używany w handlu międzynarodowym. Ułatwia oznaczanie i kodowanie towarów, ustalanie odpowiednich ceł i podatków oraz usprawnia odprawy celne.

Czy kod CN i HS to to samo?

Nie, CN jest rozszerzeniem kodu HS w Unii Europejskiej. Pierwsze 6 cyfr kodu CN odpowiada HS Code, a dwie kolejne doprecyzowują klasyfikację w unijnym systemie taryfowym.

Kto potrzebuje kodu HS?

Każda jednostka zajmujący się eksportem lub importem produktów musi korzystać z kodów HS. Dotyczy to zarówno dużych firm produkcyjnych, jak i sklepów e-commerce wysyłających towary do klientów.

Czym różni się kod HS (HS Code) od kodu HTS (HTS Code)?

HS Code i HTS Code różnią się swoim przeznaczeniem, a także długością. HS to sześciocyfrowy kod stanowiący bazę międzynarodową, a HTS, złożony z 8 lub 10 cyfr, to jego amerykańskie rozszerzenie. HTS Code zawiera więc dodatkowe cyfry, które doprecyzowują klasyfikację towaru w ramach rynku USA.