ADR-bord - gevaarlijke stoffen en hun identificatienummers
11 juni '25
Leestijd 9 minuten
Bij internationale transporten is het van groot belang dat de veiligheidsvoorschriften worden nageleefd, vooral wanneer er gevaarlijke stoffen in het spel zijn.
De kenmerkende oranje ADR-borden zijn een essentieel onderdeel van het systeem waarmee dergelijke stoffen kunnen worden geïdentificeerd.
Inhoud
Wat is de ADR-overeenkomst en waarom is deze zo belangrijk?
Hoe ziet een ADR-bord eruit en wat staat erop?
Lijst met voorbeelden van stoffen op basis van hun UN-nummer
Verplichtingen van vervoerders en chauffeurs
Vervoer van gevaarlijke goederen
Het vervoer van gevaarlijke goederen is een onderwerp dat veel belangstelling en vragen oproept, vooral bij werknemers van transportbedrijven en mensen die zich bezighouden met logistiek. Dat is volkomen begrijpelijk, want elke dag rijden er voertuigen over de wegen die materialen vervoeren die bij onvoorziene gebeurtenissen een ernstig gevaar kunnen vormen – niet alleen voor mensen in de omgeving, maar ook voor het milieu en de wegeninfrastructuur zelf.
Om de risico’s van het vervoer van dit soort materialen tot een minimum te beperken, zijn er gedetailleerde voorschriften ingevoerd die dit proces nauwkeurig regelen. De naleving ervan is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een zeer belangrijk element om de veiligheid van het vervoer te waarborgen.
Een van de belangrijkste documenten die deze kwestie regelen is de ADR-overeenkomst. Wilt u weten wat deze overeenkomst precies inhoudt, wat de belangrijkste regels zijn en welke goederen onder de categorie gevaarlijke stoffen vallen? In dit artikel beantwoorden we deze vragen en leggen we uit hoe de ADR-voorschriften van invloed zijn op de veiligheid en organisatie van het wegvervoer.
Wat is de ADR-overeenkomst en waarom is deze zo belangrijk?
De ADR-overeenkomst, oftewel L’Accord européen relatif au transport international des marchandises Dangereuses par Route, is een internationale overeenkomst die de regels voor het vervoer van gevaarlijke goederen over de weg regelt.
De overeenkomst werd voor het eerst ondertekend op 30 september 1957 in Genève en werd aanvankelijk door slechts 9 landen aangenomen. Sindsdien worden de ADR-voorschriften om de twee jaar bijgewerkt. In de loop der tijd is het aantal ondertekenende landen aanzienlijk toegenomen, wat het belang en de universaliteit van deze voorschriften voor de verkeersveiligheid onderstreept: in 2018 waren dat er al 50 en in de periode 2023-2025 is dat aantal gestegen tot 54.
De volledige lijst van landen die de ADR-overeenkomst hebben ondertekend, is te vinden in de publicaties van de UNECE (Europese Economische Commissie van de Verenigde Naties). Deze organisatie werkt de gegevens regelmatig bij en zorgt ervoor dat de meest recente informatie over de ondertekenaars van de overeenkomst en het internationale vervoer van gevaarlijke stoffen beschikbaar is.
Hoe ziet een ADR-bord eruit en wat staat erop?
ADR-borden zijn karakteristieke oranje, reflecterende markeringen die aan de voor- en achterzijde van voertuigen die gevaarlijke goederen vervoeren, worden aangebracht. Ze spelen een cruciale rol in het wegvervoer in de landen die onder de ADR-overeenkomst vallen, omdat ze belangrijke informatie geven over het soort en de aard van de vervoerde gevaarlijke stoffen.
Op ADR-borden staan twee identificatienummers:
- Gevarenidentificatienummer (Kemler-nummer): een twee- of driecijferige code die het soort gevaar aangeeft, bijvoorbeeld 33 staat voor brandbare vloeistoffen.
- UN-nummer: een viercijferig nummer dat specifieke giftige, bijtende, brandbare, explosieve of radioactieve stoffen identificeert.
Door hun eenvoud en standaardisatie zijn ze leesbaar voor iedereen die de basisprincipes van ADR kent.
Kleuren en markeringen op ADR-borden
De kleur oranje is niet toevallig gekozen – deze kleur symboliseert een waarschuwing. De nummers zijn in het zwart gedrukt, wat zorgt voor contrast en leesbaarheid van de markering.
Soms staan er naast de bordjes extra pictogrammen die informatie geven over een specifiek gevaar, bijvoorbeeld bijtende of brandbare stoffen.
Soorten gevaarlijke stoffen
Volgens de ADR-overeenkomst zijn gevaarlijke goederen materialen en voorwerpen waarvan het internationale vervoer over de weg verboden is of toegestaan onder de voorwaarden die zijn vastgelegd in de bijlagen A en B bij de overeenkomst.
Hieronder volgt de volledige classificatie van gevaarlijke stoffen per klasse:
| Klasse | Stof |
|---|---|
| Klasse 1 | Explosieve stoffen en explosieven |
| Klasse 2 | Gassen (brandbare gassen, niet-brandbare gassen, giftige gassen) |
| Klasse 3 | Brandbare stoffen – vloeibaar |
| Klasse 4.1 | Brandbare stoffen – vaste stoffen, zelfontgeurende stoffen |
| Klasse 4.2 | Zelfontbrandbare stoffen |
| Klasa 4.3 | Stoffen die bij contact met water brandbare gassen ontwikkelen |
| Klasse 5 | Oxiderende stoffen |
| Klasse 5.2 | Organische peroxiden |
| Klasse 6.1 | Giftige stoffen |
| Klasse 6.2 | Besmettelijke stoffen en besmettelijk materiaal |
| Klasse 7 | Radioactieve stoffen |
| Klasse 8 | Bijtende stoffen |
| Klasse 9 | Andere gevaarlijke stoffen en voorwerpen |
Probeer HOGS documents en bespaar tijd
Automatische invoer van opdrachten in het TMS-systeem, facturering en het aanmaken van opdrachten voor vervoerders. Alles voor een modern transport- en expeditiebedrijf.
Wat zijn UN-nummers?
UN-nummers (United Nations Numbers) zijn internationale codes bestaande uit vier cijfers die zijn vastgesteld door de Verenigde Naties (VN).
Ze zijn bedoeld om gevaarlijke stoffen en materialen die in het internationale vervoer worden vervoerd, eenduidig te identificeren. Ze worden algemeen gebruikt in het ADR-systeem en vormen een van de belangrijkste elementen van de veiligheid van dit soort ladingen.
UN-nummers – lijst met voorbeelden van nummers voor vervoerde stoffen
Alle UN-nummers zijn toegekend aan specifieke stoffen of groepen stoffen met vergelijkbare chemische eigenschappen en gevaren. Ze worden aangevuld met de juiste ADR-klassen, waardoor de potentiële gevaren nauwkeuriger kunnen worden bepaald.
De volledige lijst met UN-nummers is beschikbaar in officiële documenten, zoals Annex I van de lijst van gevaarlijke goederen in de ADR-overeenkomst.
| UN-nummer | Materiaal / Stof |
|---|---|
| UN 1033 | Methyloxide / Dimethylether |
| UN 1049 | Waterstof |
| UN 1092 | Acrylaldehyde |
| UN 1104 | Amylacetaat |
| UN 1123 | Butylacetaat |
| UN 1129 | Boteraldehyde |
| UN 1173 | Ethylacetaat / Ethylethanoaat |
| UN 1202 | Dieselolie (vloeibare koolwaterstoffen met een vlampunt van 55-100 °C) |
| UN 1203 | Benzine (vloeibare koolwaterstoffen met een vlampunt lager dan 21 °C) |
| UN 1243 | Methylester van mierenzuur / Methylformiaat |
| UN 1263 | Verven en lakken (inclusief verven met oppervlakte-actieve eigenschappen) |
| UN 1300 | Oplosmiddel |
| UN 1594 | Ethylsulfaat / Diethylsulfaat |
| UN 1595 | Methylsulfaat / Dimethylsulfaat |
| UN 1648 | Methylcyanide |
| UN 1715 | Azijnzuuranhydride |
| UN 1727 | Ammoniumfluoride in oplossing |
| UN 1813 | Kaliumwaterstofoxide |
| UN 1823 | Natriumwaterstofoxide |
| UN 1831 | Rookzwavelzuur |
| UN 1832 | Afvalzwavelzuur |
| UN 1842 | IJsazijn |
| UN 1990 | Benzoëaldehyde |
| UN 2014 | Waterstofperoxideoplossing |
| UN 2031 | Salpetrezuur met 55-70% zuur |
| UN 2032 | Salpetrezuur met meer dan 70% zuur |
| UN 2353 | Boterzuurchloride |
| UN 2426 | Ammoniumnitraat – hete geconcentreerde waterige oplossing |
| UN 2800 | Onderhoudsvrije natte accu’s |
| UN 2809 | Kwik |
| UN 3257 | Asfalt (vloeibaar gemaakt asfalt) |
Verplichtingen van vervoerders en chauffeurs
Het vervoer van gevaarlijke goederen is een enorme verantwoordelijkheid, die niet alleen kennis van de voorschriften vereist, maar ook een nauwgezette naleving ervan. Zowel vervoerders als chauffeurs spelen een cruciale rol bij het waarborgen van de veiligheid tijdens het vervoer van stoffen die onder de ADR-voorschriften vallen.
Hieronder vindt u een gedetailleerde beschrijving van hun verplichtingen.
Juiste markering van het voertuig
Elk voertuig dat gevaarlijke goederen vervoert, moet zijn voorzien van ADR-borden – rechthoekige, oranje reflecterende borden. Deze borden zijn verplicht en moeten op een zichtbare plaats aan de voor- en achterzijde van het voertuig worden aangebracht.
De borden moeten leesbaar en duurzaam zijn en in perfecte staat worden gehouden, zodat er geen twijfel kan bestaan over de vervoerde stoffen. Het ontbreken, beschadigen of onjuist aanbrengen van deze borden kan ernstige juridische gevolgen en gevaar op de weg tot gevolg hebben.
Vervoersdocumenten
Voor elk vervoer van gevaarlijke stoffen moet gedetailleerde vervoersdocumentatie worden opgesteld. De vervoerder is verplicht om de juiste documenten in de vorm van instructies voor de chauffeur te verstrekken, waarin de volgende informatie moet worden vermeld: het soort vervoerde stoffen, hun classificatie volgens ADR, UN-nummers, de hoeveelheid vervoerde stoffen, alsmede het soort gevaar of de voorzorgsmaatregelen die de chauffeur indien nodig moet nemen.
Bovendien moet de chauffeur een vervoersdocument, een bewijs van bekwaamheid, een certificaat van goedkeuring van het voertuig voor het vervoer van bepaalde gevaarlijke stoffen en een certificaat van voltooiing van de ADR-opleiding bij zich hebben.
ADR-opleidingen voor chauffeurs
Elke chauffeur die gevaarlijke goederen vervoert, moet een passende ADR-opleiding volgen. Na afronding ontvangt hij een certificaat dat aantoont dat hij op de hoogte is van de voorschriften, veiligheidsregels en procedures in geval van een storing of ongeval.
Zonder dit document mag de chauffeur geen goederen vervoeren die als gevaarlijk zijn geclassificeerd. De opleiding omvat zowel theoretische aspecten van de identificatie van stoffen als praktische oefeningen, zoals het gebruik van beschermingsmiddelen.
Uitrusting van het voertuig
Voertuigen die gevaarlijke stoffen vervoeren, moeten goed zijn voorbereid op verschillende noodsituaties. Ze moeten onder andere zijn uitgerust met:
- Brandblussers, waarvan het aantal en de inhoud moeten zijn afgestemd op de grootte van het voertuig en de klasse van de vervoerde goederen.
- Persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals handschoenen, gasmaskers, veiligheidsbrillen en kleding die bestand is tegen chemische stoffen.
- Nood- en waarschuwingsborden om de plaats van het ongeval te markeren.
- Veiligheidsinstructies, waaronder procedures voor noodsituaties, beschikbaar in de taal van de chauffeur en in de talen die vereist zijn volgens de ADR-voorschriften.
Naleving van veiligheidsnormen
Alle fasen van het transport – van het laden, het vervoer tot het lossen – moeten voldoen aan de vastgestelde veiligheidsvoorschriften. De vervoerder en de chauffeur moeten ervoor zorgen dat de lading goed is verpakt, tegen verschuiven is beveiligd en volgens de voorschriften is gemarkeerd.
Probeer HOGS Maps 14 dagen gratis!
Samenvatting
ADR is niet alleen een oranje reflecterende informatieplaat. De verplichtingen van vervoerders en chauffeurs in het ADR-vervoer zijn duidelijk omschreven en laten geen ruimte voor fouten of onoplettendheid. Elke stap – van de juiste markering van het voertuig, via het opstellen van de documentatie, tot de opleiding en uitrusting van het voertuig – is van cruciaal belang voor de veiligheid van het vervoer van gevaarlijke goederen.
Het naleven van de regels en het zorgen voor goed zichtbare identificatienummers van de vervoerde stof zijn niet alleen wettelijke vereisten, maar ook een morele plicht van iedereen die betrokken is bij het vervoer van dergelijke veeleisende ladingen.
Veelgestelde vragen (FAQ)
Wat betekenen de cijfers op het ADR-bord?
De cijfers op het ADR-bord geven belangrijke informatie over de vervoerde gevaarlijke stof. Het bord bestaat uit twee delen:
- De bovenste cijfercombinatie (Kemler-nummer) is het gevarenidentificatienummer – het geeft het soort gevaar aan, bijvoorbeeld:
- “33” betekent een licht ontvlambare vloeistof,
- “80” betekent een bijtende stof,
- ‘263’ betekent een giftig en brandbaar gas,
- “539” betekent een brandbaar organisch peroxide.
- De onderste cijfercombinatie is het UN-nummer (materiaalidentificatienummer) dat een specifieke stof identificeert, bijvoorbeeld:
- “1203” voor benzine,
- ‘1830’ voor zwavelzuur,
- “1017” voor chloor.
Belangrijk is dat deze nummers hulpdiensten, chauffeurs en vervoerders in staat stellen snel het type en de ernst van het gevaar te bepalen en de juiste veiligheidsmaatregelen te nemen.
Wat betekent 33 op het ADR-bord?
Het cijfer 33 op het ADR-bord, dat zich in het bovenste gedeelte van het bord bevindt (Kemler-nummer), staat voor een licht ontvlambare vloeistof. Het eerste cijfer “3” geeft de gevarencategorie aan, d.w.z. een brandbare stof, terwijl het tweede cijfer “3” de intensiteit van het gevaar in verband met de brandbare eigenschappen van de stof bevestigt.
Voorbeelden van stoffen die het cijfer 33 op het ADR-bord kunnen hebben, zijn:
- benzine (UN 1203),
- aceton (UN 1090),
- ethylalcohol (UN 1170).
Bij het vervoer van stoffen met het nummer 33 moet bijzondere voorzichtigheid worden betracht, omdat het stoffen betreft die gemakkelijk ontvlambaar zijn bij contact met vuur, vonken of zelfs hoge temperaturen. Voor het vervoer van dergelijke stoffen moeten strikte veiligheidsprocedures worden gevolgd.
Wat betekent 23 op het ADR-bord?
Het cijfer 23 op het ADR-bord, dat zich in het bovenste gedeelte van het bord bevindt (Kemler-nummer), duidt op brandbaar gas. Het eerste cijfer “2” geeft de gevarencategorie van gassen aan, terwijl het tweede cijfer “3” de brandbare eigenschappen van het gas aangeeft.
Voorbeelden van gassen met het nummer 23 zijn:
- propaan (UN 1978),
- butaan (UN 1011).
Stoffen met het nummer 23 zijn gevaarlijk vanwege hun brandbare eigenschappen en het risico op ontploffing bij contact met vuur, vonken of andere ontstekingsbronnen.
Bij het vervoer van gevaarlijke stoffen moeten passende veiligheidsmaatregelen worden genomen, waaronder het gebruik van speciale tanks en de naleving van de ADR-normen. Bij het vervoer van kleinere hoeveelheden gevaarlijke stoffen moet rekening worden gehouden met de markering van de verpakkingen (ook van afzonderlijke verpakkingen, zoals vaten). Bij een ongeval is het van cruciaal belang om snel de gevarenzone af te bakenen en onmiddellijk de hulpdiensten te waarschuwen.
