CNG – czym jest sprężony gaz ziemny? Jego znaczenie w transporcie

Wraz z rosnącym znaczeniem ochrony klimatu i zaostrzającymi się wymogami dotyczącymi emisji z transportu, branża motoryzacyjna stoi dziś przed koniecznością głębokiej transformacji. Wprowadzenie stref czystego transportu, rosnące ceny tradycyjnych paliw oraz wymogi regulacyjne sprawiają, że przewoźnicy poszukują bardziej zrównoważonych i opłacalnych rozwiązań.

Jednym z paliw, które zyskują na znaczeniu, jest CNG, czyli sprężony gaz ziemny, który staje się realną alternatywą dla diesla, LPG czy pojazdów elektrycznych – szczególnie w transporcie miejskim i regionalnym.

W tym artykule szczegółowo omawiamy, czym dokładnie jest gaz CNG, jakie ma właściwości, gdzie znajduje zastosowanie oraz kiedy jego wybór może okazać się najkorzystniejszy – nie tylko dla środowiska, ale też dla portfela.

Czym jest gaz CNG?

CNG (Compressed Natural Gas), czyli sprężony gaz ziemny, to paliwo powstające w wyniku sprężenia naturalnie występującego gazu ziemnego – głównie metanu (CH₄) – do ciśnienia rzędu 200–250 barów. Co istotne, gaz ten nie zmienia przy tym stanu skupienia. W przeciwieństwie do LNG, pozostaje w postaci gazowej, ale o zwiększonej gęstości.

CNG świetnie sprawdza się jako paliwo do zasilania pojazdów: od miejskich autobusów po lekkie samochody dostawcze. Jego wykorzystanie w transporcie drogowym wpisuje się w globalne strategie ograniczania emisji gazów cieplarnianych i wspierania alternatywnych źródeł energii.

Co ciekawe, CNG to ten sam gaz, który dostarczany jest do domów w celu ogrzewania i gotowania. W zastosowaniach motoryzacyjnych jest jednak dokładnie oczyszczany i sprężany, a następnie transportowany do stacji tankowania CNG jako gotowe paliwo do silników pojazdów.

Przeczytaj też: LNG – czym jest skroplony gaz ziemny? Jego znaczenie w transporcie >>>

Skład i właściwości CNG

Sprężony gaz ziemny składa się głównie z metanu – jego zawartość sięga nawet 98%. Z tego powodu CNG ma wysoką wartość energetyczną, która wynosi ok. 50 MJ/kg. W składzie gazu pojawiają się też niewielkie ilości innych związków, takich jak azot, dwutlenek węgla, etan czy propan.

Gaz CNG jest bezbarwny, bezwonny i nietoksyczny, dlatego dla bezpieczeństwa dodaje się do niego odorant – charakterystyczną substancję zapachową, która umożliwia szybkie wykrycie ewentualnego wycieku. Do zalet korzystania z CNG w motoryzacji możemy zaliczyć fakt, że w razie nieszczelności gaz ulatnia się pionowo w górę, nie tworząc niebezpiecznych kałuż, jak w przypadku benzyny czy LPG.

CNG cechuje się wysoką temperaturą samozapłonu – aż 540°C – jest więc paliwem trudnopalnym i stabilnym pod względem bezpieczeństwa. Nie powoduje też korozji układu paliwowego, co przekłada się na niższe zużycie części eksploatacyjnych i rzadsze wizyty w serwisie. Dodatkowo jego wysoka liczba oktanowa (110–130) zapewnia dużą odporność na spalanie stukowe i płynną pracę silnika.

Przechowywanie CNG wymaga odpowiednich warunków – gaz magazynowany jest w specjalnych, wzmocnionych zbiornikach, wykonanych ze stali lub kompozytów. Dzięki temu butle są odporne na uszkodzenia mechaniczne nawet w trudnych warunkach eksploatacji.

Zalety CNG (sprężonego gazu ziemnego) w transporcie

Sprężony gaz ziemny (CNG) zyskuje obecnie na popularności, i to nie bez powodu. W transporcie – szczególnie miejskim, flotowym i komunalnym – wyróżnia się bowiem na tle innych rodzajów paliwa, oferując szereg wymiernych korzyści.

Niska emisja spalin

Pojazdy zasilane sprężonym gazem ziemnym emitują znacznie mniej szkodliwych substancji niż klasyczne silniki spalinowe. Ich stosowanie wiąże się z:

• redukcją emisji dwutlenku węgla (CO₂) nawet o 20–25% w porównaniu z dieslem,
• ograniczenie tlenków azotu (NOx) o 70–90%,
• niemal całkowitą eliminację cząstek stałych (PM) – nawet do 99%.

Co to oznacza w praktyce? Takie parametry sprawiają, że pojazdy na gaz CNG spełniają nawet najbardziej rygorystyczne normy emisji (Euro VI/6) i mogą bez ograniczeń poruszać się w strefach niskiej emisji (LEZ), które dynamicznie rozwijają się w Europie.

Więcej o strefach niskiej emisji: Ultra Low Emission Zone i inne strefy niskiej emisji w Europie >>>

Niższe koszty eksploatacji

Ceny CNG bywają zmienne, ale nawet przy nieco wyższym poziomie wciąż potrafią być konkurencyjne w stosunku do diesla czy benzyny.

Niższe są również koszty serwisowania – spalanie gazu CNG jest czystsze niż w przypadku paliw płynnych, co przekłada się na mniejsze zużycie oleju i dłuższą żywotność podzespołów. Brak osadów i sadzy w układzie wydechowym wpływa korzystnie na wydajność oraz ogranicza konieczność kosztownych napraw filtrów DPF czy EGR.

Cichsza praca silników

Silniki zasilane gazem ziemnym działają zauważalnie ciszej niż ich odpowiedniki na olej napędowy. Różnice mogą wynosić nawet 3–5 dB, co w warunkach miejskich, przekłada się na realną poprawę komfortu życia mieszkańców i kierowców.

W transporcie nocnym czy komunalnym – np. podczas opróżniania pojemników na odpady – niższy poziom hałasu staje się dużym atutem, a w przypadku flot pojazdów dostawczych poprawia się komfort codziennej pracy. To aspekt, który w dłuższej perspektywie znacząco wpływa na jakość środowiska miejskiego.

Wysokie bezpieczeństwo

CNG jest jednym z najbezpieczniejszych paliw dostępnych na rynku. Jak już wspomnieliśmy, dzięki bardzo wysokiej temperaturze samozapłonu (540°C), sposobowi ulatniania się gazu ku górze w przypadku wycieku oraz nowoczesnym systemom zabezpieczeń zbiorników i zaworów, ryzyko zapłonu czy eksplozji jest minimalne. To sprawia, że sprężony gaz ziemny z powodzeniem znajduje zastosowanie w pojazdach flotowych, komunalnych i miejskich, w których bezpieczeństwo ma kluczowe znaczenie.

Zastosowanie CNG w transporcie – gdzie sprawdza się najlepiej?

Do światowych liderów w liczbie pojazdów zasilanych gazem naturalnym zalicza się m.in. Chiny, Iran i Indie, jednak na naszym europejskim rynku paliwa takie jak CNG również stają się popularnym rozwiązaniem. Dlaczego? Ponieważ sprawdzają się wtedy, gdy liczy się ekologia, oszczędność i niezawodność – a to coraz wyżej cenione wartości. Sprawdźmy, w jakich gałęziach transportu sprężony gaz ziemny znajduje dziś praktyczne zastosowanie.

Transport miejski i komunalny

Jednym z pierwszych i największych odbiorców gazu CNG są przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej. Autobusy zasilane CNG kursują po ulicach wielu miast, oferując niższy poziom hałasu, większą ochronę środowiska oraz oszczędności (w porównaniu do pojazdów na olej napędowy). Podobnie jest w przypadku śmieciarek i innych pojazdów technicznych, które operują w centrach miast – czyli tam, gdzie obowiązują surowe normy środowiskowe.

Dla samorządów to sposób na realne zmniejszenie emisji tlenków azotu, cząstek stałych i CO₂, a także spełnienie wymogów takich przepisów jak Ustawa o elektromobilności w Polsce (Dz. U. 2018 poz. 317), bez konieczności pełnego przejścia na pojazdy elektryczne.

Logistyka ostatniej mili i dostawy miejskie

W miastach, w których dynamicznie rozwija się handel online i usługi ekspresowej dostawy, gaz CNG staje się doskonałym rozwiązaniem dla firm kurierskich i e-commerce – jako alternatywa dla diesla. Nie tylko pozwala zredukować koszt paliwa i umożliwia wjazd do stref niskiej emisji bez ograniczeń, ale też nie generuje hałasu podczas nocnych dostaw.

Zaletą jest również możliwość szybkiego tankowania – w miastach, gdzie dostępność stacji CNG jest większa, problem z logistyką paliwową praktycznie nie występuje. Choć CNG sprawdza się także przy dostawach w mniejszych miejscowościach i obszarach wiejskich, tamtejszy brak infrastruktury może wymagać wsparcia w postaci własnej stacji tankowania lub staranniejszego planowania przejazdów.

➡ Wypróbuj HOGS Maps przez 14 dni za darmo i zacznij oszczędzać już dziś!

Transport lekki i flotowy

Firmy posiadające floty samochodów dostawczych, serwisowych czy przedstawicielskich coraz częściej wybierają instalację CNG już na etapie zakupu pojazdów. Przemawiają za tym takie korzyści jak:

• ulgi podatkowe lub zwolnienia z opłat w niektórych miastach i regionach,
• większa kontrola nad kosztem paliwa,
• ekologiczny wizerunek, coraz istotniejszy dla klientów i instytucji publicznych.

W dodatku, przy dużych przebiegach, zwrot z inwestycji (ROI) w pojazdy na sprężony gaz ziemny może przynieść znaczące korzyści, szczególnie gdy firma dysponuje własną infrastrukturą tankowania.

Podsumowując, CNG sprawdzi się najlepiej wtedy, gdy pojazdy są intensywnie eksploatowane, a infrastruktura tankowania jest dobrze zaplanowana. W takich warunkach to nie tylko bardziej ekologiczne rozwiązanie, ale też inwestycja z realnym potencjałem na zwrot. Warto też wspomnieć, że poza transportem drogowym, CNG coraz częściej znajduje zastosowanie w żegludze przybrzeżnej, promowej i portowej. Sprężony gaz ziemny staje się więc uniwersalnym paliwem niskoemisyjnym, wykorzystywanym w różnych gałęziach transportu.

Może zainteresuje Cię również: Czym jest ESG i jak wpływa na branżę TSL? >>>

Tankowanie CNG krok po kroku

Tankowanie CNG, na pierwszy rzut oka, może wydawać się skomplikowane. Procedura jest jednak intuicyjna i bezpieczna, o ile przestrzegamy kilku podstawowych zasad.

Jak zatankować CNG?

1. Zatrzymaj pojazd w wyznaczonym miejscu i zabezpiecz go przed przemieszczeniem.
2. Wyłącz silnik oraz urządzenia elektryczne, w tym radio i telefon komórkowy. Zgaś światła.
3. Zapoznaj się z dostępną instrukcją i oznakowaniem – niektóre kroki mogą się różnić w zależności od stacji.
4. Upewnij się, że nie widzisz uszkodzeń ani wycieków w systemie tankowania – jeżeli coś budzi Twoje wątpliwości, oddal się i skontaktuj z obsługą stacji.
5. Podłącz pistolet dystrybutora do zaworu tankowania i postępuj zgodnie z instrukcją. Złącze musi być szczelne i dokładnie zablokowane.
6. Uruchom tankowanie – paliwo przepływa do zbiornika pod wysokim ciśnieniem. System kontroluje ten proces automatycznie.
7. Odłącz pistolet dopiero po faktycznym zakończeniu tankowania i zabezpiecz zawór zaślepką ochronną.

Uwaga! Rekomenduje się używanie rękawic i okularów ochronnych.

Co istotne, dla bezpieczeństwa dystrybutory stacji tankowania CNG wyposażone są w:

• systemy automatycznego odcięcia gazu przy wykryciu nieszczelności,
• złącza zrywne, chroniące przed wyrwaniem węża w razie przypadkowego odjazdu pojazdu,
• czujniki temperatury i ciśnienia, stale monitorujące proces tankowania.

Tankowanie CNG trwa zwykle 3-5 minut na szybkich stacjach tankowania CNG (tzw. fast-fill), czyli tyle, co tankowanie benzyny czy oleju napędowego. W przypadku stacji typu slow-fill – np. w bazach flotowych – tankowanie może trwać od kilkudziesięciu minut do kilku godzin i odbywa się zwykle w nocy, gdy pojazdy nie są używane.

Porównanie CNG, LNG i LPG

Poniższa tabela prezentuje najważniejsze różnice między trzema popularnymi rodzajami paliw gazowych: CNG, LNG i LPG.

CECHA	CNG (sprężony gaz ziemny)	LNG (skroplony gaz ziemny)	LPG (skroplony gaz ropopochodny)
Główny składnik	Metan (CH₄): ~95–98%	Metan (CH₄): ~95–98%	Propan (C₃H₈) i butan (C₄H₁₀)
Stan skupienia	Gaz	Ciecz	Ciecz
Dodatkowe warunki	Sprężony pod ciśnieniem 200–250 bar	-162°C (kriogeniczne warunki)	Przechowywany w temperaturze otoczenia, pod umiarkowanym ciśnieniem 5–10 bar
Gęstość energii	Średnia	Wysoka	Wysoka
Rodzaj pojazdów	Transport miejski, komunalny, lekki dostawczy	Głównie pojazdy ciężarowe na trasy długodystansowe	Samochody osobowe, dostawcze, niektóre ciężarowe
Bezpieczeństwo przy wycieku	Ulatnia się ku górze, nie tworzy kałuż	Ryzyko zamrożenia przy kontakcie z cieczą, szybko paruje	Po odparowaniu opada i gromadzi się przy ziemi – tworzy łatwopalne mieszaniny
Emisje spalin	Bardzo niskie (niska emisja CO₂, NOx, PM)	Podobnie jak CNG	Wyższe niż CNG, ale niższe niż olej napędowy
Zastosowanie	Transport miejski i lokalny	Transport dalekobieżny	Szeroko stosowany w Europie w autach osobowych
Porównanie z dieslem	Cichszy, czystszy	Cichszy, większy zasięg	Tańszy, łatwiej dostępny

Podsumowanie

W ostatnich latach CNG, czyli sprężony gaz ziemny, zyskuje na znaczeniu jako realna alternatywa dla tradycyjnych paliw – szczególnie w transporcie miejskim i flotowym. Wyróżnia się niską emisją CO₂, cząstek stałych i tlenków azotu, cichszą pracą silnika, wysokim poziomem bezpieczeństwa i oszczędnościami w eksploatacji.

Choć koszt instalacji lub zakupu pojazdu CNG może być wyższy, w wielu przypadkach inwestycja ta się opłaca – zwłaszcza przy dużych przebiegach i dobrej infrastrukturze tankowania. Dodatkowe korzyści, takie jak możliwość skorzystania z ulg podatkowych czy zwolnień z opłat w LEZ, zwiększają atrakcyjność tego rodzaju paliwa.

Sprężony gaz ziemny to zatem nie chwilowy trend, lecz świadomy wybór wielu firm, które szukają oszczędności i chcą ograniczyć wpływ realizowanego przez nie transportu na środowisko.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy CNG to alternatywne paliwo?

Tak, CNG (sprężony gaz ziemny) zaliczamy do paliw alternatywnych – obok biopaliw, LPG, LNG i energii elektrycznej. Jego główną zaletą jest niższy poziom emisji i mniejszy wpływ na środowisko niż paliwa ropopochodne.

Czym się różni gaz CNG od LPG?

CNG (sprężony gaz ziemny) składa się głównie z metanu i przechowywany jest pod wysokim ciśnieniem w postaci gazowej. LPG (gaz skroplony) to mieszanina propanu i butanu, magazynowana jako ciecz pod niższym ciśnieniem. Kluczowa różnica to także zachowanie przy wycieku – CNG jako lżejszy od powietrza unosi się ku górze, podczas gdy LPG opada i może tworzyć łatwopalne mieszaniny przy ziemi.

Ile kosztuje 100 km na CNG?

Średnie zużycie sprężonego gazu ziemnego w samochodach osobowych wynosi około 4,5–6,5 m³/100 km, co przy cenie 7,05 zł/m³ (źródło: PGNiG, lipiec 2025 r.) daje koszt przejazdu na poziomie 31,73–45,83 zł brutto za 100 km trasy. W przypadku samochodów dostawczych, które zużywają średnio 7–9 m³/100 km, koszt ten wynosi 49,35–63,45 zł brutto. W obu przypadkach sprężony gaz ziemny może okazać się tańszy niż benzyna czy olej napędowy – zwłaszcza przy intensywnej eksploatacji i korzystnych cenach w danej lokalizacji.