2 juli '25
Leestijd 9 minuten
Het vervoer van levensmiddelen is niet alleen een kwestie van logistiek, maar ook een verantwoordelijkheid voor de gezondheid van mensen, de kwaliteit van producten en de reputatie van het bedrijf. Wanneer goederen de grens overschrijden, gelden er bovendien extra eisen. Een van de belangrijkste regelingen voor het vervoer van bederfelijke producten is de ATP-overeenkomst, een internationale overeenkomst die bepaalt hoe het vervoer van temperatuurgevoelige levensmiddelen moet verlopen.
In dit artikel leggen we op een eenvoudige manier uit wanneer de ATP van toepassing is, welke producten en vervoersmiddelen eronder vallen, wie een certificaat nodig heeft en welke risico’s het niet naleven van de vereisten met zich meebrengt. Kortom, alles wat een vervoerder moet weten om voedsel veilig en legaal naar het buitenland te vervoeren.
Het ATP-verdrag, oftewel het Verdrag inzake het internationale vervoer van snel bederfelijke levensmiddelen en de speciale vervoermiddelen daarvoor, is een internationaal document dat de regels regelt voor het vervoer van levensmiddelen die een constante temperatuurcontrole vereisen tussen de ondertekenende landen. Het verdrag werd in 1970 in Genève onder auspiciën van de Verenigde Naties ondertekend en trad in 1976 in werking. Polen is sinds 1984 partij bij het verdrag.
Het doel van de ATP is ervoor te zorgen dat levensmiddelen die tussen landen worden vervoerd, vers en veilig bij de ontvanger aankomen, zonder risico van kwaliteitsverlies als gevolg van onjuist transport.
De overeenkomst bepaalt onder meer:
De overeenkomst bevat dus zowel richtsnoeren voor de thermische omstandigheden waarin bepaalde producten mogen worden vervoerd, als aanwijzingen welke vervoermiddelen daarvoor mogen worden gebruikt. Het beschrijft in detail de classificatie van voertuigen, de criteria voor toelating tot het vervoer en de meet- en controleprocedures die helpen om uniforme normen in het internationale koeltransport te handhaven.
Belangrijk is dat de ATP-overeenkomst voortdurend wordt bijgewerkt – wijzigingen worden opgesteld door een speciale werkgroep binnen de VN, die rekening houdt met technologische ontwikkelingen en nieuwe uitdagingen voor de sector.
Voor transportbedrijven is de ATP niet alleen een technisch document, maar ook een garantie voor naleving van internationale eisen en vaak een noodzakelijke voorwaarde voor samenwerking met grote producenten en handelsnetwerken, ook binnen het eigen land, zoals u in het volgende deel van dit artikel kunt lezen.
De ATP-overeenkomst is van toepassing op het tegen betaling vervoer van levensmiddelen die onder invloed van ongeschikte temperaturen snel aan kwaliteit inboeten. Concreet gezegd is de toepassing van de ATP-regels verplicht wanneer de plaats van lading en de plaats van lossing in twee verschillende landen liggen en het land waar de lossing plaatsvindt, partij is bij het verdrag. Dit vervoer kan voor eigen rekening of voor rekening van derden plaatsvinden.
De soorten vervoer die onder de overeenkomst vallen, zijn:
Hoewel de ATP-overeenkomst betrekking heeft op het internationale vervoer van levensmiddelen, wordt deze in sommige situaties ook binnen het land toegepast – niet uit wettelijke verplichting, maar vanwege eisen van klanten, bijvoorbeeld grote winkelketens. Voor hen is het ATP-certificaat soms een bevestiging van de kwaliteit van de transportdiensten, zelfs als de route binnen hetzelfde land begint en eindigt.
Niet elk transport van levensmiddelen valt onder de ATP-regels. Hoewel de regels van deze overeenkomst op grote schaal worden toegepast, zijn er situaties waarin ze niet vereist zijn. Wanneer precies?
Het is altijd raadzaam om zorgvuldig te controleren of een bepaald product daadwerkelijk aan de ATP-overeenkomst moet voldoen. Zo voorkomt u onnodige onregelmatigheden tijdens het transport.
Misschien bent u ook geïnteresseerd in: ADR-tabel – gevaarlijke stoffen en hun identificatienummers >>>
De ATP-overeenkomst bepaalt precies welke levensmiddelen onder de bepalingen ervan vallen en onder streng gecontroleerde omstandigheden moeten worden vervoerd. Het gaat om thermisch gevoelige producten, d.w.z. producten die gemakkelijk bederven, aan kwaliteit inboeten of een gevaar voor de gezondheid vormen als ze tijdens het vervoer niet op de juiste temperatuur worden gehouden.
Tot deze groep behoren onder andere:
Elk van deze producten heeft een toegewezen maximale transporttemperatuur die strikt moet worden nageleefd. De lijst van producten is duidelijk omschreven in de bijlagen bij het Verdrag.
Het ATP-verdrag bevat duidelijke richtlijnen voor speciale vervoermiddelen voor het vervoer van temperatuurgevoelige producten. Zowel de constructie als de uitrusting van het voertuig spelen hierbij een cruciale rol, omdat deze bepalend zijn voor het handhaven van de juiste vervoersomstandigheden – in overeenstemming met de bepalingen van het verdrag.
De technische eisen zijn voornamelijk gericht op:
De ATP-overeenkomst heeft betrekking op de volgende voertuigen die worden gebruikt voor het vervoer van snel bederfelijke goederen:
Ze moeten allemaal voldoen aan bepaalde normen voor speciale transportmiddelen, die zijn opgenomen in de bijlagen bij het ATP-verdrag.
Er zijn ook herkenningstekens vereist die de klasse van het voertuig en zijn vermogen om de juiste thermische omstandigheden te handhaven, ondubbelzinnig identificeren.
Het voldoen aan de ATP-voorschriften is ook een dagelijkse taak van de mensen die verantwoordelijk zijn voor het transport. Chauffeurs en personen die in contact komen met de lading moeten zich houden aan bepaalde regels die van invloed zijn op de veiligheid en kwaliteit van de vervoerde levensmiddelen.
Hun taken worden als volgt uitgevoerd:
Het zijn juist deze dagelijkse handelingen – hoewel vaak onopgemerkt – die er in belangrijke mate over beslissen of het transport aan de vastgestelde normen voldoet en het product in de verwachte staat bij de ontvanger aankomt.
Bij het internationale vervoer van snelbederfelijke levensmiddelen is een ATP-certificaat verplicht. Het bevestigt dat het vervoermiddel voldoet aan de eisen van de overeenkomst, zowel wat betreft de constructie als de temperatuur.
Zonder geldig certificaat mag het voertuig niet deelnemen aan internationaal vervoer dat wordt uitgevoerd volgens de regels van het ATP-verdrag.
Niet-naleving van de bepalingen van het ATP-verdrag heeft ernstige gevolgen – van financiële sancties tot het verlies van de mogelijkheid om internationaal vervoer uit te voeren.
Als het voertuig niet de juiste omstandigheden biedt voor het behoud van de kwaliteit van levensmiddelen – bijvoorbeeld omdat de koelinstallatie niet werkt, de isolatie defect is of de temperatuurregistratie niet correct functioneert – kan dit leiden tot terugname van de lading, vernietiging ervan of aanhouding van het voertuig. Dergelijke overtredingen leiden soms tot intrekking van het ATP-certificaat en een inreisverbod voor bepaalde landen.
Naast formele en financiële verliezen is er ook imagoschade: ontevreden klanten, vertragingen of klachten kunnen de positie van een bedrijf op de markt aanzienlijk verzwakken.
De ATP-overeenkomst is veel meer dan een verzameling formele voorschriften – het is een praktisch hulpmiddel dat bedrijven die snel bederfelijke levensmiddelen vervoeren, helpt om efficiënt te functioneren op de internationale markt. Het belangrijkste doel is de kwaliteit van de goederen tijdens het vervoer te beschermen en te garanderen dat de vervoersvoorwaarden aan duidelijk omschreven normen voldoen.
Het is de basisverantwoordelijkheid van elke vervoerder om na te gaan welke producten onder de ATP vallen – bijvoorbeeld diepgevroren levensmiddelen – en aan welke transportnormen moet worden voldaan. Een correcte toepassing van de in de overeenkomst vastgelegde regels komt niet alleen de voedselveiligheid ten goede, maar ook de betrouwbaarheid en reputatie van het bedrijf, waardoor het concurrerender wordt en de weg vrijmaakt voor samenwerking met de meest veeleisende handelspartners.
ATP is de afkorting van de Franse naam Accord relatif aux transports internationaux de denrées périssables et aux engins spéciaux à utiliser pour ces transports, wat betekent Overeenkomst inzake het internationale vervoer van snel bederfelijke levensmiddelen en de speciale vervoermiddelen die voor dit vervoer worden gebruikt. De overeenkomst bepaalt de voorwaarden voor het vervoer van dergelijke producten en de vereiste transportuitrusting van voertuigen die deze goederen vervoeren.
Ja, voor het internationale vervoer van goederen die onder de ATP-overeenkomst vallen, is een certificaat vereist. Het wordt gecontroleerd tijdens de controle van de overeenstemming van de vervoersvoorwaarden met de in de overeenkomst vastgestelde technische voorschriften. Bij binnenlands vervoer is het bezit ervan vrijwillig, maar wordt het vaak door opdrachtgevers vereist.
De overeenkomst is niet van toepassing op het vervoer van producten die niet behoren tot de categorie snel bederfelijke verse of bevroren levensmiddelen. De bepalingen ervan zijn evenmin van toepassing (hoewel de regels vrijwillig kunnen worden toegepast) in het binnenlands vervoer en het internationaal zeevervoer, met uitzondering van zeevervoer over een afstand van minder dan 150 km, wanneer de goederen zonder overslag worden vervoerd met vervoermiddelen die voor het vervoer over land worden gebruikt of wanneer het zeevervoer plaatsvindt tussen twee dergelijke vervoersoperaties over land.