Przewóz kabotażowy (kabotaż) - na czym polega?

Przewóz kabotażowy, znany również jako kabotaż, to termin używany w transporcie międzynarodowym, który odnosi się do zarobkowego przewozu towarów na terenie jednego państwa przez przewoźnika zarejestrowanego na terenie innego kraju, przy okazji wykonywania transportu międzynarodowego.

Głównym celem kabotażu jest optymalizacja kosztów transportu oraz minimalizacja tzw. pustych przebiegów, czyli tras pokonywanych bez ładunku. Jego stosowanie istotnie wpływa na rentowność firmy transportowej i zwiększa efektywność transportu międzynarodowego.

W celu lepszego zrozumienia, na czym polega przewóz kabotażowy, warto przyjrzeć się obowiązującym zasadom i regulacjom. W Unii Europejskiej kabotaż regulowany jest przez szereg przepisów, które mają na celu zapewnienie uczciwej konkurencji i ochronę lokalnych rynków. 

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej o kabotażu i normach, którym podlega, ten artykuł jest dla Ciebie.

Kabotaż – definicja przewozu kabotażowego

Kabotaż to działalność polegająca na wykonywaniu przewozów między punktami odbioru na terenie danego państwa przez zagranicznego przewoźnika. Inaczej mówiąc, firma transportowa zarejestrowana w jednym kraju realizuje przewozy na terenie innego państwa, bez konieczności powrotu do kraju macierzystego po każdym rozładunku (z zastrzeżeniem zasad, o których przeczytasz w dalszej części artykułu).

Przykład przewozu kabotażowego

Wyobraźmy sobie polską firmę transportową, która dostarcza towar z Warszawy do Berlina. Po rozładunku towarów przewiezionych do Berlina, zamiast wracać do Polski „na pusto”, przewoźnik przyjmuje zlecenie transportu towaru z Berlina do Monachium. 

Taki przewóz, zrealizowany wewnątrz Niemiec przez polskiego przewoźnika, to właśnie kabotaż.

Regulacje prawne dotyczące kabotażu, czyli Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) + Pakiet Mobilności

Przewozy kabotażowe na terenie krajów członkowskich UE regulowane są przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 oraz Pakiet Mobilności.

Zgodnie z ich przepisami, przewoźnik zarejestrowany w jednym państwie członkowskim może wykonać na terenie innego państwa członkowskiego:

• W przypadku kabotażu odbywającego się na terenie kraju przyjmującego – maksymalnie trzy operacje kabotażowe. 
  
  Realizację tylko jednej usługi kabotażowej można rozpocząć już po częściowym rozładunku towaru, dostarczonego w ramach transportu międzynarodowego.
  
  Zakończyć ją należy w ciągu siedmiu dni od dokonania pierwszego rozładunku. Jeśli operacji ma być kilka – dwie lub trzy – można je wykonać dopiero po ostatnim rozładunku pojazdu – wtedy też rozpoczyna się 7-dniowy limit dni przeznaczonych na kabotaż.

• W przypadku kabotażu na terenie innego kraju członkowskiego niż kraj przyjmujący – maksymalnie jedną operację kabotażową.
  
  Musi zostać zrealizowana w ciągu trzech dni od przekroczenia granicy drugiego państwa członkowskiego – maksymalnie w ciągu 7 dni od zakończenia rozładunku w kraju przyjmującym.
  
  Pojazd może wjechać na teren drugiego kraju członkowskiego w celu realizacji usługi kabotażowej jedynie, gdy został uprzednio całkowicie rozładowany.

Należy tu również wspomnieć, że po wykonaniu maksymalnej dopuszczalnej liczby operacji kabotażowych, przewoźnik musi opuścić teren kraju, w którym zostały zrealizowane oraz odczekać 4 dni (liczone od północy dnia następującego po dniu zakończenia ostatniej operacji) przed podjęciem kolejnego zlecenia w tej formie – jest to tzw. okres cooling off.

Przepisy te mają na celu zrównoważenie interesów przewoźników z różnych krajów oraz zapewnienie, że kabotaż nie będzie wykorzystywany w sposób nieuczciwy. 

Wprowadzenie takich regulacji spotkało się jednakże z różnymi reakcjami. Niektórzy twierdzą, że zasady, które obejmuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady – są zbyt restrykcyjne i argumentują to ograniczeniem swobody gospodarczej, podczas gdy inni uważają, że są niezbędne do ochrony lokalnych rynków przed nieuczciwą konkurencją.

Wymagania dla przewoźników wykonujących kabotaż

Przestrzeganie zasad kabotażu nie tylko pozwala na utrzymanie zgodności wykonywania zleceń z obowiązującym prawem, ale stanowi również istotną kwestię bezpieczeństwa działalności przewoźnika.

Nieodpowiednie dokumentowanie lub przekraczanie limitów operacji może bowiem prowadzić do poważnych sankcji, a nawet zakazu prowadzenia działalności w danym kraju. To trochę jak jazda samochodem bez ważnego prawa jazdy – z założenia da się to zrobić, ale ryzyko jest zbyt duże.

Przewoźnik musi spełnić kilka dodatkowych warunków, by legalnie wykonywać przewozy kabotażowe.

Transport tym samym pojazdem

Przewóz kabotażowy może zostać zrealizowany jedynie za pomocą pojazdu, którym wykonany został wcześniej transport międzynarodowy. Nie ma możliwości skorzystania z innego samochodu do tego zlecenia.

Dokumentacja przewozowa

Dokumentacja przewozowa to zestaw dokumentów, które muszą towarzyszyć każdemu przewozowi kabotażowemu – są to:

• Międzynarodowy list przewozowy CMR – kluczowy dokument, który służy jako międzynarodowy dowód wykonania usługi transportowej.
• Listy przewozowe – wystawione dla każdej usługi kabotażowej.
• Faktury odebrane za każdy wykonany przewóz kabotażowy.

W niektórych krajach członkowskich, zgodnie z lokalnymi przepisami krajowymi, może być wymagane posiadanie dodatkowych dokumentów. Utrzymanie kompletnej dokumentacji jest bardzo istotne, ponieważ jej niedopilnowanie może – w razie kontroli drogowej – doprowadzić do otrzymania dotkliwych sankcji i kar.

Licencja wspólnotowa

Licencja wspólnotowa jest podstawowym dokumentem, który pozwala przewoźnikowi na legalne wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego w Unii Europejskiej pojazdem o DMC powyżej 3,5 tony. Uzyskanie jej jest niezbędne, aby firma transportowa mogła legalnie świadczyć usługi kabotażowe.

Przestrzeganie przepisów krajowych

Przewoźnik musi przestrzegać przepisów kraju, na terenie którego wykonuje kabotaż, w tym dotyczących czasu pracy kierowców, wymagań technicznych pojazdów oraz przepisów podatkowych. 

Warto każdorazowo sprawdzać aktualne przepisy w tym zakresie. W ten sposób uniknie się sytuacji, w których może się okazać, że nowe regulacje nakładają na przewoźnika obowiązki, o których nie wiedział i aktualnie ich nie spełnia.

3 korzyści przewozów kabotażowych

Optymalizacja kosztów

Kabotaż pozwala przewoźnikom na lepsze wykorzystanie ich zasobów. Przekłada się to bezpośrednio na zmniejszenie kosztów operacyjnych. W praktyce, gdy przewoźnik wykona międzynarodowy transport do innego kraju, może podjąć dodatkowe zlecenie kabotażowe na terenie tego państwa. Dzięki temu unika tzw. pustych przebiegów – powrotu pojazdu bez ładunku do kraju macierzystego. 

Minimalizacja „pustych przebiegów” wpływa nie tylko na zaoszczędzenie paliwa i ograniczenie innych kosztów operacyjnych. Wykonywanie międzynarodowych przewozów transportowych połączonych z kabotażem – redukuje ślad węglowy, co jest korzystne z punktu widzenia ekologii i coraz bardziej restrykcyjnych standardów środowiskowych. 

Optymalizacja zasobów staje się tym bardziej istotna w obliczu rosnących kosztów paliw i utrzymania floty. Każdy dodatkowy przewóz na trasie może wpłynąć na poprawę wyników finansowych przewoźnika.

Wypróbuj HOGS Maps przez 14 dni za darmo i popraw rentowność swoich transportów!

Zacznij korzystać

Kabotaż a zwiększenie konkurencyjności

Możliwość wykonywania przewozów kabotażowych daje przewoźnikowi upragnioną przewagę konkurencyjną. W sytuacji gdy może zrealizować dodatkowe przewozy na terenie obcego kraju, staje się bardziej elastyczny i wszechstronny. Dzięki temu, że pojazdy rzadziej wracają „na pusto” do kraju, obniżają się koszty operacyjne przewoźnika i może zaoferować klientom niższe ceny. Sprawia to, że staje się atrakcyjniejszym wyborem na tle innych firm. 

Dodatkowo, elastyczność w realizacji zleceń oznacza możliwość szybszej reakcji na potrzeby klientów, co sprzyja budowaniu lojalności i zaufania. W efekcie przewoźnicy wykonujący przewóz kabotażowy mogą nie tylko zdobyć więcej zleceń, ale również utrzymać długoterminowe relacje z klientami, oferując im niezawodne usługi, przystępne cenowo.

Lepsza dostępność usług transportowych

Kabotaż przyczynia się także do wzrostu dostępności usług transportowych na rynku. Klienci, którzy korzystają z usług przewoźników realizujących przewóz międzynarodowy (również takich jak kabotaż), mają dostęp do większej liczby opcji transportowych.

Szersza dostępność przewoźników wpływa pozytywnie na rynek, utrzymując zdrową konkurencję. A ta z kolei może prowadzić do obniżenia cen i poprawy jakości usług.

Ograniczenia i wyzwania związane z kabotażem

Mimo licznych korzyści, przewozy kabotażowe wiążą się również z pewnymi ograniczeniami i wyzwaniami:

• Ograniczenia ilościowe i czasowe: Przepisy unijne limitują liczbę operacji kabotażowych w tym samym państwie członkowskim oraz czas ich realizacji, co może ograniczać możliwości przewoźników.
• Różnice w przepisach krajowych: Każde państwo członkowskie może mieć własne regulacje dotyczące kabotażu, co wymaga od przewoźników znajomości i przestrzegania przepisów lokalnych.
• Kontrole i sankcje: Naruszenie przepisów kabotażowych może skutkować poważnymi sankcjami – takimi jak np. odebranie licencji wspólnotowej (na wykonywanie przewozu międzynarodowego) czy też odebranie lub zawieszenie świadectwa kierowcy. Często spotykane są również bardzo wysokie kary finansowe (nawet do kilkunastu tysięcy euro) dla przewoźnika i kierowcy.

Podsumowanie

Przewóz kabotażowy znacząco wpływa na wykonywanie przewozów transportowych oraz zwiększa efektywność transportu międzynarodowego. Jest to istotny element współczesnego transportu, który pozwala na efektywniejsze wykorzystanie zasobów i zwiększenie konkurencyjności przewoźników drogowych. 

Jednakże, aby w pełni korzystać z możliwości, jakie daje kabotaż na terenie państw wspólnotowych, konieczne jest przestrzeganie obowiązujących unijnych przepisów oraz dostosowanie się do specyficznych, lokalnych przepisów każdego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ) o kabotaż

Czy każdy przewoźnik może wykonywać transport kabotażowy?

Nie, aby wykonywać przewozy kabotażowe, przewoźnik musi posiadać ważną licencję wspólnotową. A także spełniać określone wymagania prawne – w tym te, które zostały ujęte w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego.

Ile operacji kabotażowych można wykonać w jednym kraju?

Zgodnie z przepisami unijnymi, jeżeli przewoźnik wykonuje kabotaż w państwie przyjmującym, może wykonać maksymalnie trzy operacje kabotażowe w terminie do siedmiu dni od rozładunku towarów.

Jeżeli zamierza dokonać operacji kabotażowej w innym państwie członkowskim niż kraj przyjmujący, może zrealizować jedynie jedną operację, w ciągu 3 dni od przekroczenia granicy drugiego państwa i maksymalnie do 7 dni od rozładunku w przyjmującym państwie członkowskim.

Po takim działaniu, pojazd musi opuścić kraj, w którym wykonał kabotaż, przynajmniej na 4 pełne dni.

Co to znaczy kabotaż?

Kabotaż to inaczej transport towarów w obrębie jednego kraju, wykonany przez przewoźnika zarejestrowanego w innym kraju. Jest to, przykładowo, sytuacja, w której niemiecka firma, realizująca przewozy międzynarodowe, przewozi towary pomiędzy Warszawą a Krakowem.